aktinidia smakowita (Actinidia deliciosa)

syn. aktynidia, kiwi

 

Niezbyt wysokie pnącze, rodzące jadalne owoce  ? owoce odmian owocowych (zbyt wrażliwych na niskie temperatury, aby mogły być uprawiane w naszym klimacie) to dobrze nam znane ze sklepów owoce ?kiwi?.  Wspina się, owijając się pędami wokół podpór

LIŚCIE: sezonowe, okrągłe lub jajowate, często zaostrzone na szczycie, duże (do 17 – 20 cm średnicy), w sezonie zielone, jesienią przebarwiają się na żółto

KWIATY: VI, białe, średnicy około 3 – 5 cm (największe spośród uprawianych u nas aktinidii),  jednak przeważnie mało widoczne, pachnące (niezbyt silnie)

OWOCE: jagoda o owalnym kształcie i brązowej, silnie owłosionej skórce, wewnątrz wypełniona wieloma drobnymi nasionami  ? zarówno z zewnątrz jak i od środka bardzo przypomina owoce kiwi, choć jest od niego mniejsza (w zależności od odmiany osiąga 3-5 cm długości). W naszym klimacie owoce aktinidii smakowitej rzadko dojrzewają (IX-X), a do tego nie są zbyt smaczne. Co prawda istnieją odmiany deserowe, jednak są one wrażliwe na niskie temperatury (zwykle wytrzymują mrozy do -10^oC) – w naszych warunkach klimatycznych znacznie smaczniejsze i bardziej niezawodne owoce rodzi aktinidia ostrolistna i aktinidia pstrolistna

OSTATECZNE ROZMIARY: dorasta do 4-6 m wysokości,  tempo wzrostu szybkie

MROZOODPORNOŚĆ: aktinidia smakowita jest najmniej odporna spośród uprawianych u nas aktinidii (zaleca się uprawę w najcieplejszych rejonach kraju), przed nastaniem silnych mrozów należy zabezpieczyć podstawę rośliny, oraz jej korzenie (w promieniu do 1 m) grubą warstwą kory, trocin, czy stroiszu

STANOWISKO:  nasłonecznione, ciepłe, osłonięte od wiatru, bez zastoisk mrozowych

GLEBA: rośnie na większości gleb ogrodowych, preferuje jednak gleby żyzne, świeże ale przepuszczalne, nieprzesychające (nie lubi zalegającej w glebie wody, jednocześnie jest wrażliwa na suszę), o odczynie lekko kwaśnym lub obojętnym

CIĘCIE:  Ponieważ wcześnie rozpoczyna wiosną wegetację, najlepiej przycinać ją pod koniec zimy ? w styczniu bądź lutym (aktinidia wcześnie rozpoczyna wegetację, więc zbyt późno przycięte rośliny silnie płaczą). Aktinidię możemy przycinać także latem (w czerwcu ? sierpniu), dobrze znosi nawet silne przycinanie

 

ZASTOSOWANIE:

• Jako pnącze ozdobne, do obsadzania altan, trejaży, pergoli, czy ogrodzeń;
• Jako roślina owocowa w naszym klimacie się nie sprawdza – dla owoców lepiej w naszym klimacie uprawiać aktinidię ostrolistną i aktinidię pstrolistną.

 

UWAGI:

• Roślina łatwa w uprawie, odporna na choroby i szkodniki, jednak dosyć wrażliwa na mrozy (znacznie lepiej w naszym klimacie sprawdzają się inne gatunki aktinidii ? np. aktinidia ostrolistna, czy  aktinidia pstrolistna);
• Roślina wrażliwa na suszę;
• Wymaga dosyć silnego nawożenia;
• Płytko się korzeni, należy więc uważać odchwaszczając lub spulchniając glebę wokół roślin;
• Pędy słabo się wiją, początkowo wymagają więc  podwiązywania do podpór;
• Roślina rozdzielnopłciowa (istnieją odmiany jednopienne).

 

ODMIANY:

• `Jenny` – jedna z odmian deserowych, jednak o niezbyt smacznych owocach, nieco bardziej odporna na mrozy ? znosi temperatury do -15^oC, obupłciowa

 

GATUNKI POKREWNE:

• Aktinidia ostrolistna (Actinidia arguta)
• Aktinidia pstrolistna (Actinidia kolomikta)