Aster gawędka (Aster amellus)
Aster bylinowy o pokroju wzniesionej kępy lub lekko płożącym, w Polsce spotykany na stanowiskach naturalnych
LIŚCIE: zielone, lancetowate, liście i łodygi lekko owłosione, jesienią nie przebarwiają się
KWIATY: (VII) VIII ? IX (X) (w zależności od odmiany), żółte środki (kwiaty rurkowate) otaczają kwiaty języczkowe w różnych odcieniach koloru różowego, fioletowego, niebieskiego lub czerwonego. Koszyczki kwiatowe średnicy 3 – 5 cm, zebrane są w baldachogrona (średnicy do 15 cm) na wierzchołkach sztywnych, przeważnie nierozgałęzionych łodyg
OWOCE: bez znaczenia dekoracyjnego, pędy kwiatowe należy skracać po przekwitnięciu
OSTATECZNE ROZMIARY: wysokość (30) 40 ? 60 (80) cm, szerokość 45 cm, zalecana rozstawa sadzenia 7 szt./m2, tempo wzrostu powolne
MROZOODPORNOŚĆ: całkowita
STANOWISKO: słoneczne, ciepłe, znosi nawet miejsca suche i palące
GLEBA: średnio żyzna (daje sobie radę nawet na glebach ubogich), umiarkowanie wilgotna a nawet sucha i piaszczysta, przepuszczalna, wapienna, o odczynie lekko zasadowym. Na glebach żyznych i ciężkich gatunek krótkowieczny
CIĘCIE: po kwitnieniu należy przyciąć pędy kwiatowe
ROZMNAŻANIE: przez podział karp wiosną (IV/V) bądź jesienią (po kwitnieniu), lub przez wysiew nasion. Amatorsko można też rozmnażać z sadzonek pędowych, pobieranych wiosną (V ? VI)
ZASTOSOWANIE:
- Słoneczne rabaty bylinowe (także na stanowiskach suchych i palących), do obsadzania skalniaków i skarp, stosowana także do tworzenia niskich szpalerów. Ładnie komponuje się z trawami ozdobnymi i roślinami stepowymi. Dobra bylina do ogrodów w stylu wiejskim i naturalistycznym, nie powinno jej też zabraknąć w ogrodach w stylu angielskim;
- Nadaje się na kwiat cięty.
UWAGI:
- Roślina łatwa w uprawie, bez specjalnych wymagań uprawowo-pielęgnacyjnych;
- Podobnie jak inne astry bylinowe bywa atakowany przez choroby grzybowe ? przeważnie przez mączniaka prawdziwego, a także szarą pleśń i plamistość liści;
- Gatunek długowieczny, choć na niewłaściwie dobranym stanowisku może wymagać odmładzania nawet co 3 – 4 lata. Jeśli stanowisko jest odpowiednie roślinę odmładzamy co 6 ? 10 lat. Jeśli zauważymy osłabienie kwitnienia i zamieranie środkowej części kępy, wiosną wykopujemy karpę i dzielimy ją, wyrzucając jej najstarszą, środkową część;
- Gatunek głęboko korzeni się, o czym należy pamiętać odmładzając roślinę;
- Jesienią, po przekwitnięciu pędy należy przyciąć, a ziemię wokół rośliny ściółkować, np. rozłożonym kompostem.
ODMIANY:
- Aster amellus var. praecox – zakwita wcześniej niż gatunek ? już w VII
- `Dunkler Schatz` - kwiaty niebieskofioletowe (VIII-IX), wys. 40 cm
- `Emma Bedau` - kwiaty ciemnofioletowe (IX-X), wys. 60 cm
- `Moerheim Gem` - kwiaty ciemnoniebieskie, duże (IX-X), wys. 50-60 cm
- `Perry`s Favourite` - kwiaty różowoczerwone (IX), wys. 80 cm
- `Rudolph Goethe` – kwiaty ciemne, niebiesko-fioletowe (VII-IX), wys. 60 cm
- `Schöne von Ronsdorf` - kwiaty lila-różowe (IX-X), wys. 70 cm
GATUNKI POKREWNE:
- aster alpejski (Aster alpinus)
- aster gładki (Aster laevis)
- aster krzaczasty (Aster dumosus)
- aster nowoangielski (Aster nova-angliae)
- aster nowobelgijski (Aster novi-belgii)
- aster wrzosolistny (Aster ericoides)