aster nowoangielski (Aster novae-angliae)
syn. marcinek, michałek, aster amerykański
Aster bylinowy o wyprostowanym, zwartym pokroju, tworzy mocne, sztywne, zwykle nieliczne pędy, na szczycie silnie rozgałęzione, zakończone kwiatostanem w formie baldachokształtnej wiechy
LIŚCIE: ciemnozielone, wąskolancetowate, pokryte szarawym kutnerem, gęsto osadzone na sztywnej, szorstko owłosionej łodydze, liście i pędy pokryte krótkimi szorstkimi włoskami, jesienią nie przebarwiają się
KWIATY: (VIII) IX ? X/XI, kwiaty rurkowate tworzą żółte środki, otaczają je kwiaty języczkowate w kolorze różowym, czerwonym, niebieskim, fioletowym lub białym (u odmian też półpełne ). Koszyczki kwiatowe średnicy 2,5 do 5 cm, zebrane w luźne, silnie rozgałęzione baldachowate wiechy, średnicy około 25 cm. Wieczorami oraz w czasie deszczu koszyczki kwiatowe zamykają się. Kwiaty miododajne
OWOCE: bez znaczenia dekoracyjnego, zaleca się skracanie pędów kwiatowych po kwitnieniu aby zapobiec samosiewom
OSTATECZNE ROZMIARY: wysokość (60) 100 ? 150 (200) cm, szerokość 50 – 80 cm, zalecana rozstawa sadzenia (w zależności od odmiany) ? 3 – 5 szt./m2, tempo wzrostu średnie
MROZOODPORNOŚĆ: całkowita
STANOWISKO: słoneczne (znosi też w lekki półcień), ciepłe
GLEBA: żyzna, umiarkowanie wilgotna, dobrze znosi okresowe susze (ze względu na głęboki system korzeniowy), przepuszczalna, na glebach ciężkich pędy mają tendencję do pokładania się, wapienna, o odczynie obojętnym lub lekko zasadowym
CIĘCIE: Po kwitnieniu należy skracać pędy kwiatowe
ROZMNAŻANIE: przez podział karpy wiosną (IV/V) lub z nasion wysiewanych wczesną wiosną. Amatorsko można też rozmnażać, ukorzeniając sadzonki pędowe pobierane z wierzchołków pędów w V ? VI.
ZASTOSOWANIE:
- Wartościowa roślina do terenów miejskich, zieleni parkowej, a także ogrodów prywatnych ? nie powinno jej zabraknąć w ogrodach rustykalnych, ogrodach naturalistycznych, czy ogrodach w stylu angielskim;
- Ta okazała jesienna bylina, może być sadzona na słonecznych rabatach, jako tło dla niższych bylin, a także przy ogrodzeniach i jako roślina parawanowa;
- Nie nadaje się na kwiat cięty (w przeciwieństwie do większości innych astrów bylinowych ? np. astra nowobelgijskiego, astra wrzosolistnego, astra gładkiego czy astra gawędki), gdyż po ścięciu koszyczki kwiatowe zamykają się;
- Roślina miododajna.
UWAGI:
- Roślina łatwa w uprawie o stosunkowo małych wymaganiach uprawowo-pielęgnacyjnych;
- Na stanowiskach zacienionych oraz zbyt suchych często bywa atakowany przez choroby grzybowe (mączniaka prawdziwego, szarą pleśń, plamistość liści), choć aster nowoangielski uchodzi za stosunkowo odpornego na mączniaka w porównaniu z innymi astrami bylinowymi;
- Tworzy głęboki system korzeniowy, dzięki czemu jest dosyć odporny na okresowe susze (w przeciwieństwie do podobnego astra nowobelgijskiego) ? należy o tym pamiętać przy przesadzaniu rośliny;
- Nie tworzy podziemnych kłączy, przez co nie rozrasta się tak silnie, jak inne astry bylinowe (np. aster nowobelgijski, czy aster krzaczasty) i nie stanowi konkurencji dla sąsiadujących bylin;
- Liście niekiedy zasychają od dołu, dlatego też – szczególnie jeśli nie rośnie w optymalnych warunkach ? zaleca się sadzić go z tyłu rabat, bądź podsadzać niższymi bylinami, które zasłonią bezlistne od dołu łodygi;
- Zwykle sztywne pędy nie wymagają podpierania (znacznie rzadziej niż podobny gatunek ? aster nowobelgijski), jednak jeśli rośnie na glebach zbyt ciężkich, bądź na stanowiskach wietrznych, pędy mogą pokładać się;
- Bylina trwała, w sprzyjających warunkach może rosnąć w jednym miejscu nawet 10 lat, bądź dłużej – gdy roślina zacznie słabiej kwitnąć to sygnał, że należy ją odmłodzić ? po wykopaniu karpy wiosną (IV/V) należy oddzielić najmłodsze (zewnętrzne) jej części, usuwając część środkową (najstarszą).
ODMIANY:
- ‘Andenken an Alma Pötchke’ (syn. `Alma Pötchke’) ? kwiaty intensywnie różowe, wys. 100 – 120 cm, odmiana odporna na choroby grzybowe
- `Andenken an Paul Gerber` (syn. `Paul Gerber’) – kwiaty ciemne fioletowoczerwone, wys. 140 – 150 cm
- `Autumn Snow` (syn. `Herbstschnee`) ? kwiaty białe, duże (do 7 cm średnicy), wys. 120 ? 130 cm
- `Barr`s Blue` - kwiaty fioletowoniebieskie, półpełne, wys. 120 ? 140 cm
- `Barr`s Pink` - kwiaty liczne, jaskraworóżowe, w pąkach karminowe, półpełne, wys. 120 – 150 cm
- `Harrington`s Pink` - kwiaty łososiowo-różowe, półpełne, wys. 120 – 150 cm, odmiana odporna na choroby grzybowe
- `Lye and Beauty` - kwiaty liliowo-różowe, wys. 170 cm
- ‘Purple Dome’ ? kwiaty liczne, intensywnie ciemnofioletowe, półpełne, odmiana niewysoka ? dorasta do 40 ? 50 cm wysokości, odmiana wytrzymała
- `Rosa Sieger` – kwiaty jasnoróżowe, w pąkach ciemniejsze, liczne, półpełne, wys. 140 ? 150 cm, odmiana zdrowa
- `Roter Stern` - kwiaty karminowe, wys. 140 – 150 cm
- `Rubinschatz` - kwiaty intensywnie karminowoczerwone, półpełne, wys. 100 – 130 cm
- ‘Rudelsburg’ ? kwiaty łososioworóżowe, wys. 100 cm
- ‘Septemberrubin’ (syn. `September Ruby`) ? kwiaty ciemne purpurowoczerwone, wys. 120 – 140 cm
GATUNKI POKREWNE:
- aster alpejski (Aster alpinus)
- aster gawędka (Aster amellus)
- aster krzaczasty (Aster dumosus)
- aster nowobelgijski (Aster novi-belgii)
- aster wrzosolistny (Aster ericoides)