Zróżnicowane ukształtowanie terenu otwiera przed nami wiele możliwości aranżacji ogrodu. Ogrody o tarasowym układzie są znacznie ciekawsze niż te zupełnie płaskie. Tam, gdzie nie dysponujemy wystarczającą przestrzenią, aby w miejscu różnic terenowych stworzyć łagodnie opadającą skarpę lub taras – szczególnie jeśli mamy w ogrodzie glebę luźną, z tendencją do osypywania się – konieczna może okazać się budowa murku oporowego.  Jeżeli różnice poziomu nie są zbyt duże (do 100 – 120 cm), warto pokusić się o budowę suchego murku, to znaczy takiego, w którym kamienie ułożone są bez wiążącej je zaprawy (ewentualnie stosując ją tylko w pewnych miejscach). To rozwiązanie jest tańsze, a także mniej pracochłonne niż murki murowane. Szczególnie ciekawy efekt osiągniemy,  sadząc w szczelinach między kamieniami rośliny ? powstanie tak zwany murek kwiatowy. Ponieważ jest to bardzo atrakcyjny element architektury ogrodowej warto wprowadzać go niezależnie od wielkości naszego ogrodu ? murek porośnięty roślinami będzie stanowił efektowne ramy tarasu, czy lekko obniżonego placyku wypoczynkowego, niewysoki suchy murek stanowi też bardzo ładne obrzeże podniesionych rabat.

 

Wybór kamienia na suchy murek

Ponieważ do budowy suchego murku nie używa się spoiwa, ważny jest wybór kamieni o właściwym kształcie. Aby konstrukcja była stabilna, kamienie powinny mieć kształt w przybliżeniu prostokątny, bądź też o przynajmniej dwóch powierzchniach mniej więcej równoległych. Dlatego nie nadają się tu kamenie zaokrąglone, bądź też o bardzo nieregularnych kształtach ? taki materiał wymaga obróbki. Przeważnie do budowy suchego murku używa się kamień łupany warstwowo, lub ciosany.

Suchy murek (podobnie z resztą jak inne skalniaki) najlepiej budować z jednego rodzaju kamienia. Łączenie różnych materiałów jest ryzykowne – rzadko kiedy daje dobre efekty i wymaga dużego wyczucia estetyki. Najlepiej wybrać do tego celu lokalny surowiec, występujący w naszej okolicy – taki materiał będzie dobrze harmonizował z otaczającym krajobrazem, będzie też znacznie tańszy, niż przywożony z dalszych okolic.

Najczęściej polecanymi skałami są: granity, bazalty, sjenity, łupki i gnejsy. Możemy użyć także mniej trwałych piaskowców i wapieni, jednak są to skały porowate, łatwo chłonące wodę, mogą więc z czasem porastać glonami (co nie zawsze jest wadą ?  niektórym ogrodom taki porośnięty mchami mur dodaje charakteru). W przypadku użycia wapienia pamiętajmy, iż wypłukiwane z niego związki alkalizują glebę, zatem wapienny murek należy obsadzać roślinami lubiącymi glebę o odczynie zasadowym.

Kupując kamienie zadbajmy o to, aby część z nich była na tyle duża, aby mogła posłużyć za fundamenty. Zaopatrzmy się również w podłużne egzemplarze, które pomogą w lepszym połączeniu murku z gruntem, a tym samym zwiększą jego stabilność.

 

Budowa suchego murku

Wysokość suchych murków waha  się w granicach od 30 do 100 (120) centymetrów – wyższe konstrukcje wymagają zaprawy spajającej budulec, zaś niższe – źle wyglądają. Przyjmuje się, iż grubość murku powinna wynosić około 1/3 jego docelowej wysokości.

Suchy murek budujemy zawsze na starannie zagęszczonym podłożu. Głębokość fundamentów uzależniona jest od wysokości murku i rodzaju gruntu – im niższy murek i bardziej przepuszczalny grunt tym fundament może być płytszy. Murki, których wysokość nie przekracza 60 centymetrów w zasadzie nie potrzebują fundamentów – tę funkcję pełni pierwsza warstwa dużych kamieni, które układa się na warstwie ubitego żwiru lub tłucznia (grubości 20-30 cm). Wyższe konstrukcje, powyżej 60 cm, wymagają fundamentu z chudego betonu.

W miejscu planowanego murku wykopujemy rów głębokości 25 – 35 cm i szerokości nieco większej od planowanej szerokości budowli. Na jego dno wsypujemy około 20-30-centymetrową warstwę grubego żwiru, tłucznia lub gruzu i dobrze ją ubijamy. W przypadku konstrukcji wyższych, wymagających fundamentu betonowego, wykop musi być odpowiednio głębszy ? nawet do 80 cm. Grubość takiego fundamentu uzależniona jest od wysokości murku – waha się w granicach 20-50 cm, zaś szerokość powinna być większa od ścian murku o około 10 cm. Fundament z chudego betonu wylewa się  na 30-40-centymetrowej warstwie podbudowy z tłucznia lub żwiru. Po wyrównaniu i wypoziomowaniu wierzchniej warstwy fundamentu należy odczekać około tygodnia, aż beton zwiąże.

Na przygotowanej podbudowie, lub fundamencie, układamy pierwszy rząd kamieni. Do budowy podstawy murku używamy kamieni największych, lekko zagłębiając je w ziemi. Następne warstwy budujemy z mniejszych kamieni, układając je lekko nachylone w kierunku skarpy (jak na przekroju), zapobiegnie to wymywaniu ziemi ze szczelin między kamieniami. Także cały murek, aby jego konstrukcja była stabilna,  musi być lekko odchylony od pionu. Im wyższy murek, tym silniejsze powinno być odchylenie, przyjmuje się iż powinno on wynosić około 10-20 %.

Układając kamienie, w każdej kolejnej warstwie należy przesuwać je względem kamieni w warstwie poprzedniej tak, aby zachodziły na siebie, a pionowe szczeliny między nimi nie wypadały jedna nad drugą (jak na rysunku), gdyż wpływa  to negatywnie na stabilność konstrukcji murku. W co 2-3-ej warstwie murku niektóre dłuższe kamienie układamy w poprzek, tak aby zagłębiały się w skarpie ? zwiększy to stabilność murku (jak na przekroju).

Przy budowie wyższych murków przydatne może się niekiedy okazać wzmocnienie konstrukcji spoiwem ? możemy to zrobić gliną, lub tradycyjną zaprawą. Aby murek nie tracił swojego charakteru zaprawę stosujemy do wiązania tylko kamieni położonych głębiej, tak aby nie była ona widoczna.

Szczeliny pomiędzy kamieniami wypełniamy ziemią, zmieszaną ze żwirem. Aby ziemia się z nich nie wysypywała powinny mieć szerokość około 2-4 cm, warto jednak co pewien czas zostawić większe przestrzenie, w których posadzimy rośliny (przeważnie wystarczą 5-10-centymetrowe szczeliny). Aby mieć pewność, iż osiągniemy satysfakcjonujący efekt, miejsca sadzenia roślin na murku nie powinna być przypadkowa – powinniśmy to przemyśleć już na etapie projektu.

Aby woda opadowa, spływająca z wyższego poziomu nie przelewała się przez powierzchnię murku, kamienie ostatniej warstwy powinny nieco wystawać ponad poziom gruntu na wyższym poziomie – murek powinien być nieznacznie wyższy niż różnica terenu. W przeciwnym razie spływająca po murku woda będzie powodować przebarwienia kamieni, wymywać grunt ze szczelin między kamieniami, a także wypłukiwać grunt w dolnej części murku, co negatywnie wpłynie na stabilność konstrukcji.

Musimy też zadbać o właściwe odprowadzenie wody, tworząc pomiędzy murkiem a skarpą warstwę odsączającą ze żwiru,  bądź gruboziarnistego piasku. Jest to szczególnie ważne w przypadku gruntów słabo przepuszczalnych.

Po zakończeniu budowy szczeliny na rośliny wypełniamy podłożem składającym się z równych części ziemi ogrodowej, grubego piasku i torfu (przy czym należy zwrócić uwagę na jego odczyn ? torf niski stosujemy dla roślin lubiących gleby zasadowe, a wysoki ? dla kwasolubnych), a następnie sadzimy w nich sadzonki. Tuż po posadzeniu, a także w kolejnych tygodniach rośliny podlewamy delikatnym, rozproszonym strumieniem wody tak, aby nie wypłukać podłoża z pomiędzy kamieni.

 

Rośliny na suchy murek

Na murek kwiatowy nadaje się zdecydowana większość roślin skalnych, gdyż panują tu podobne warunki jak w innych rodzajach ogrodów skalnych, czyli sucha i niezbyt urodzajna gleba, przeważnie silne nasłonecznienie i  ograniczona przestrzeń dla korzeni. Bez trudu znajdziemy wśród nich gatunki pięknie kwitnące, a także o dekoracyjnych liściach, czy zimozielone, tak więc obsadzony właściwie dobranymi gatunkami, nasz murek będzie atrakcyjny przez cały rok.

Za klasyczne rośliny na murki kwiatowe uważa się między innymi: smagliczkę, ubiorek wiecznie zielony, gęsiówkę kaukaską, macierzankę piaskową, rogownicę kutnerowatą, żagwin, płomyk szydlasty, zawciąg nadmorski, barwinek pospolity, dąbrówkę rozłogową, tojeść rozesłaną, a także rozmaite gatunki dzwonków, rojników, rozchodników i bodziszków. Oczywiście wybór jest znacznie bogatszy, nie musimy ograniczać się wyłącznie do tych gatunków, ważne jedynie aby właściwie dobrać wymagania i rozmiary rośliny do istniejących warunków siedliskowych.