kokornak wielkolistny (Aristolochia macrophylla)
syn. (Aristolochia durior, Aristolochia sipho), szlachecki krzew
Pnącze o silnym wzroście, dekoracyjne przede wszystkim z okazałych liści. Wspina się, owijając się pędami i ogonkami liściowymi wokół podpór.
LIŚCIE: sezonowe, duże (do 30 cm długości), sercowate, w sezonie ciemnozielone z wierzchu, od spodu szarozielone, jesienią przebarwiają się na żółto i opadają po przymrozkach
KWIATY: V-VI, małe (2-4 cm długości), o oryginalnym kształcie zagiętej fajki w zielono-brązowym, bądź zielono-fioletowym kolorze, zakończone szerokim ciemnofioletowym, czasem nakrapianym, kołnierzem. Kwiaty zwisają na długich szypułkach. Kształtem przypominają kwiaty roślin owadożernych, w rzeczywistości to tzw. kwiaty pułapkowe, które przetrzymują jakiś czas zwabione owady, aby ?zmusić? je do zapylenia. Wydzielają delikatny zapach, wabiący owady (nieprzyjemny dla człowieka). Rozwijają się na tegorocznych pędach. Przeważnie są one ukryte pod liśćmi, przez co, niestety, są mało widoczne i łatwo je przeoczyć
OWOCE: Podłużne torebki (do 10 cm długości i 3 cm średnicy), o oryginalnym kształcie przypominającym żebrowane ogórki. Początkowo zielone, dojrzałe (IX) brązowieją i pękają na 6 części, rozsiewając nasiona. W według niektórych źródeł, owoce i nasiona dość rzadko się pojawiają w naszym klimacie, aczkolwiek bywają egzemplarze, które owocują każdego roku
OSTATECZNE ROZMIARY: wysokość do 10 (a nawet 15) m, tempo wzrostu szybkie ? 1-2 m rocznie, choć w pierwszych latach po posadzeniu zwykle rośnie słabo. Roślina długowieczna (dożywa do kilkudziesięciu lat)
MROZOODPORNOŚĆ: Całkowita, jednak w pierwszych latach uprawy warto zabezpieczyć młode rośliny przed zimą, okrywając ich nasadę warstwą kory, bądź gałązkami roślin iglastych
STANOWISKO: Najlepiej rośnie w półcieniu, dobrze znosi także cień (nawet głęboki), aczkolwiek wówczas może tworzyć mniej gęste osłony. Na stanowiskach słonecznych i przesychających jest często atakowany przez przędziorki. Lubi stanowiska zaciszne, nie lubi miejsc zbyt wietrznych
GLEBA: żyzna, świeża, nawet wilgotna (nie lubi suszy), ale przepuszczalna (najlepiej piaszczysto-gliniasta), o odczynie lekko zasadowym do obojętnego, choć znosi także gleby lekko kwaśne
CIĘCIE: w pierwszych 1-2 latach po posadzeniu możemy przyciąć pędy, aby pobudzić roślinę do lepszego rozkrzewienia, w późniejszych latach cięcie kokornaka ogranicza się do przycinania nadmiernie rozrośniętych pędów. Kokornak dobrze znosi nawet silne cięcie
ZASTOSOWANIE:
- Dobra roślina osłonowa, sadzony przy ścianach, czy kratkach tworzy gęste zielone osłony – liście układają się dachówkowato, szczelnie pokrywając osłonę; ładnie wygląda także sadzony przy słupach, czy dużych drzewach – wówczas szczelnie je okrywa,
- Ze względu na odporność na warunki miejskie, może być sadzona w zieleni miejskiej,
- Może być również stosowana jako roślina okrywowa w miejscach półcienistych i zacienionych.
UWAGI:
- Dobrze znosi warunki miejskie,
- Ze względu na silny wzrost kokornak wymaga solidnych podpór, które wytrzymają ciężar rośliny.