Pamiętacie, jak w dzieciństwie spędzaliście lato u babci na wsi? Pamiętacie cienisty sad owocowy, malwy pod oknem, żółte główki słoneczników wyglądające przez płot? Jeśli tęsknicie do takich widoków i chcielibyście do nich powrócić, zaprojektujcie swój ogród w stylu rustykalnym.
Decydując się na taki ogród należy jednak pamiętać, że ma on charakter naturalny, musi zachować ścisły związek z otaczającym krajobrazem. Będzie więc idealny w terenach podmiejskich, wiejskich lub w scenerii małego miasteczka, nie skomponuje się natomiast z nowoczesną architekturą i atmosferą miasta.
Ścieżka z drewnianych bali tworzy naturalne połączenie między domem a łąką. Fot. Agata Zambrzycka
Kompozycja ogrodu wiejskiego charakteryzuje się pozorną przypadkowością, swobodą, bogactwem gatunków kwiatów, krzewów i drzew, a także wrażeniem lekkiego nieładu. Jako elementy dekoracyjne wybierzmy sprzęty domowego użytku, takie jak drewniane lub ocynkowane wiadra, gliniane donice, pokryte patyną garnki, czy wiklinowe koszyki. Można wykorzystać je w charakterze pojemników na kwiaty i zioła. Powalony okorowany pień drzewa służyć nam będzie za ławkę. Uroku dodadzą też wiklinowe altanki, drewniane pergole czy fantazyjnie wygięty pień drzewa, pełniący funkcję rzeźby. Do tego stylu ogrodu pasować też będą figurki z drewna. Ważne jednak, aby te elementy nie zdominowały kompozycji naszego ogrodu.
Wierzby, powstałe z zakorzenionych kołków ogrodzeniowych, są trwałym elementem naszego krajobrazu. Fot. Agata Zambrzycka
Materiały użyte do budowy ogrodu wiejskiego powinny być naturalne: wybierzmy meble ogrodowe z drewna lub wikliny; ścieżki wysypmy żwirem, lub ułóżmy je ze starej cegły, kamienia bądź drewnianych kłód; ogrodzenie zróbmy z drewna, lub polnego kamienia. Oryginalnym rozwiązaniem będzie ogrodzenie z plecionych gałązek, lub z wierzbowych kołków, które z czasem zakorzenią się i puszczą pędy ? takimi kołkami dawniej grodzono pastwiska.
Właściciele ogrodów wiejskich szczególną pieczą otaczali przedogródek, czyli ogród przed frontem domu, widoczny z drogi. To reprezentacyjna część ogrodu, stanowiąca wizytówkę gospodarstwa. Tu właśnie gospodyni sadziła najpiękniejsze gatunki i odmiany roślin i tę część szczególnie troskliwie pielęgnowała.
Ozdobą ogrodu wiejskiego może być kawałek pnia, lub prosta drewniana ławka. Fot. Agata Zambrzycka
Pozostałe części ogrodu łączą funkcje użytkowe z ozdobnymi i wypoczynkowymi. Przestrzenie te przenikają się szczególnie w niewielkich ogródkach. W ogrodzie rustykalnym zioła i warzywa zgodnie dzielą rabatę z kwitnącymi bylinami, zaś te z kolei tworzą barwne lamy wokół drzew owocowych. Na większych działkach możemy wyodrębnić sad i ogródek warzywny ? jednak i tu warto wprowadzić rośliny ozdobne.
Dobierając rośliny do ogrodu w stylu wiejskim, wybierajmy gatunki rodzime, lub mocno ?wrośnięte? w okoliczny krajobraz, takie które znajdziemy również ?za płotem?. Źle natomiast komponować się będą rośliny zbyt wymyślne, egzotyczne, o pstrych liściach, szczepione bądź strzyżone.
Trudno wyobrazić sobie wiejskie obejście bez jaśminowca. Fot. Agata Zambrzycka
Ponieważ w ogrodach rustykalnych wykorzystywano przede wszystkim gatunki rodzime, w polskich ogrodach wiejskich najczęściej spotykane będą zatem brzozy, wierzby, głogi, jarzębiny, sosny, oraz modrzewie. Trudno wyobrazić sobie wiejskie obejście bez krzaków jaśminowca i lilaka. Z krzewów często spotkać można również róże, kaliny, czarny bez, rokitnika, tarninę, czy jałowce. Spośród bylin tradycyjnie sadzono piwonie, ostróżki, łubiny, astry bylinowe, konwalie, płomyki, goździki, rozchodniki, mieczyki czy bodziszki. Istotną rolę pełnią też rośliny jednoroczne i dwuletnie – większość z nas pamięta je z ?babcinego ogródka? – takie jak słoneczniki, malwy, nasturcje, maciejka, nagietki, aksamitki, groszek pachnący czy naparstnice.
Łąka kwietna, w zastępstwie wypielęgnowanego trawnika, stanowi płynne przejście do otaczjącego ogród krajobrazu. Fot. Agata Zambrzycka
Trawnik w wiejskim ogrodzie nie musi być idealny, nie wymaga też nadmiernej pielęgnacji. Często spotkamy na nim drobne kwiatki, warto więc do mieszanki traw dosypać nasiona stokrotki czy kończyny. Równie dobrze możemy w ogóle zrezygnować trawnika na rzecz łąki kwietnej, która nie wymaga częstego koszenia.
Jeśli chcemy wzbogacić nasz wiejski ogród w zbiornik wodny ograniczmy się raczej do studni z żeliwną pompą, lub poidełka dla ptaków, ewentualnie zaplanujmy niewielką, naturalnie wyglądającą sadzawkę z roślinnością wodną. Warto jednak pamiętać, że takie ozdoby nie występują w typowym ogrodzie wiejskim, chyba że mamy szczęście posiadać działkę nad rzeką, lub naturalnym stawem.
Wiosną kwitnący sad staje się główną ozdobą ogrodów wiejskich. Fot. Agata Zambrzycka
Pielęgnacja ogrodu rustykalnego jest dość pracochłonna, ze względu na istotną rolę bylin oraz roślin jednorocznych i dwuletnich. Rabaty wymagają częstego i starannego odchwaszczania, corocznego siania i sadzenia nowych roślin, rozdzielania zrośniętych bylin, podwiązywania wybujałych pędów, usuwania przekwitłych kwiatostanów. Dodatkowej pracy przysporzymy sobie decydując się na założenie ogrodu warzywnego i sadu, jednak nakład naszej pracy zwróci się w postaci świeżych plonów wyhodowanych własnymi rękoma.