NewGreen - architekt krajobrazu

Czas na ogród

projektowanie ogrodów | architektura krajobrazu

Visit Us On FacebookVisit Us On Google PlusVisit Us On TwitterCheck Our FeedVisit Us On LinkedinVisit Us On Pinterest

Style ogrodowe cz. 8. Ogród japoński

ogród japoński, newgreen.plCzłowiek w myśli japońskiej to zaledwie jeden z elementów natury, a nie jej władca. Co więcej, człowiek odczuwać powinien swoją zależność od natury i bezradność wobec jej kaprysów. Ta myśl może stanowić motto dla wszystkich, którzy chcą zrozumieć zasady kompozycji i symbolikę ogrodów japońskich. Ogród taki powstaje nie na zasadzie poskramiania przyrody, lecz w ścisłej z nią współpracy oraz z poszanowaniem rządzących nią praw. Człowiek to jedynie współtwórca, pokorny obserwator, który stara się podążać za naturą jednak nie kopiując jej.

Ogród japoński w sposób symboliczny odwzorowuje przyrodę. Jest dynamicznym  mini pejzażem, wyrafinowaną kompozycją przestrzenną, w której nic nie jest przypadkowe, a elementy łączą się harmonijnie tworząc doskonałą całość. Ale ogród japoński to nie tylko kompozycja, to również symbolika i bogactwo tradycyjnej myśli japońskiej.

ogród japoński, newgreen.pl

Ogród japoński czerpie inspiracje z krajobrazu naturalnego. Fot. ferncreekdesign.orgjapanesegarden.html

Japońska sztuka projektowania krajobrazu czerpała z religijnego kultu przyrody. Szacunek dla świata ożywionego przejawiał się w koncepcji podległości człowieka wobec praw naturalnych. Kompozycja przestrzenna ogrodów czerpała zarówno z mitologicznej symboliki stron świata, jak również z koncepcji dualistycznego podziału rzeczywistości na dwa pierwiastki: yin i yang. Wraz z upowszechnieniem się buddyzmu przestrzeń ogrodu nabrała walorów mistycznych ? stała się enklawą kontemplacji i medytacji. Zwłaszcza buddyzm zen przyczynił się do wytworzenia ciekawych aranżacji ogrodowych, w których piękno form łączyło się z bogactwem treści.

ogród japoński, newgreen.pl

Skłaniający do refleksji ogród japoński możemy założyć nawet na niewielkiej przestrzeni. Fot. www.great-landscape-ideas.com

Styl japoński to wariant dla miłośników wyważonej, oszczędnej elegancji, a także dla uduchowionych poszukiwaczy kontemplacyjnego piękna ? znajdą tu skłaniający do refleksji spokój. Ogród taki możemy zaprojektować nawet na niewielkiej przestrzeni, musimy jednak zapoznać się z zasadami jego tworzenia. A podstawę tych zasad można streścić w kilku słowach: prostota, elegancja, asymetria, harmonia i ekspresja kompozycji.

Istnieje wiele rodzajów ogrodów japońskich, zatem decydując się na ten styl mamy szerokie pole manewru. Pamiętajmy jednak, że nasz dalekowschodni zakątek powinien stanowić kompozycję łączącą roślinność z materiałami naturalnymi, jak kamień, żwir, drewno, czy piasek.

woda w ogrodzie japońskim, newgreen.pl

Niezwykle istotnym elementem ogrodu japońskiego jest woda. Fot. Katarzyna Frączek

Bardzo ważny element ogrodów japońskich stanowi woda. Pojawia się ona w postaci jezior, których taflę możemy obserwować z drewnianych pomostów i mostków; strumyków, wijących się między skałami; wodospadów, wprowadzających do ogrodu kojący szum; czy choćby w postaci kamiennych mis, wypełnionych wodą, bądź mikroskopijnych źródełek. Niekiedy woda zastępowana jest plamą żwiru, która imituje taflę wody. Umieszczone na nim głazy wyobrażają wyspy, zaś odpowiednio grabiony żwir wokół nich wyobraża rozchodzące się fale.

Ponieważ Japonia jest krajem górzystym, nasz ogród będzie doskonale komponował się na terenie pagórkowatym. Najlepiej wyglądają tu kamienie o naturalnym kształcie – porośnięte mchem będą wyglądały jakby leżały tu od wieków. Jeśli nasz ogród ma niewielką powierzchnię, możliwe jest również odwołanie się do stylu japońskich ogrodów płaskich, rezygnując z form imitujących góry.

ogród japoński staowi przedłużenie domu, newgreen.pl

Ogród japoński powinien stanowić nierozłączną całość z wnętrzem domu. Fot. files.myopera.comsaranayroseblogphotographs _of_japanese_gardens_2.jpg

Jednym z podstawowych założeń kompozycyjnych ogrodów japońskich jest ich odgrodzenie od otoczenia. Ogród to przestrzeń zamknięta, wydzielona i stanowiąca rodzaj prywatnego sanktuarium. Nie stanowi przedłużenia otaczającego krajobrazu i nie koresponduje z nim wizualnie, choć składa się wyłącznie z elementów w nim występujących. Zasada jedności i harmonii skierowana jest niejako ?do wewnątrz? ? ogród to przedłużenie domu, dlatego powinien komponować się z jego wnętrzem, poprzez wykorzystanie podobnych materiałów i barw. Stworzenie zamkniętej przestrzeni wymaga wyraźnego oddzielenia jej od świata zewnętrznego – często wysokim, litym murem, lub drewnianym czy bambusowym płotem. Takie ogrodzenie musi chronić przed wścibskimi spojrzeniami z zewnątrz, jednak nie może być zbyt masywne, aby nie przytłaczało elementów kompozycji samego ogrodu.

kompozycja ogrodu japońskiego, newgreen.pl

Kompozycja ogrodu japońskiego to odzwierciedlenie krajobrazu naturalnego w miniaturze. Fot. oclandscape.com

Harmonię domu i ogrodu można uznać za pierwszą zasadę kompozycyjną stylu japońskiego. Kolejna to zasada miniaturyzacji, charakterystyczna dla całej sztuki japońskiej. Ogród jest skondensowanym krajobrazem, w którym skalne pagórki imitują górskie pasma, oczka wodne to oceany a miniaturowe drzewka bonsai symbolizują naturalne lasy. W japońskim ogrodzie oglądamy świat w miniaturze, a dbając o nasze małe rośliny otaczamy opieką całą przyrodę, wyrażając tym samym odwieczny do niej szacunek.

układ triadyczny w ogrodzie japońskim, newgreen.pl

Układ triadyczny w ogrodzie japońskim znajdziemy np. w kompozycjach skalno-roslinnych. Fot. Katarzyna Frączek

Kolejną zasadą kompozycyjną, dzięki której stworzymy ogród odpowiadający japońskiej myśli i estetyce to zasada współgrania trzech elementów, przejawiająca się w układzie triadycznym. Triady kompozycyjne to połączenia trzech elementów (lub grup elementów) o różnej wysokości i kształcie tak, aby wpisywały się one w trójkąt. W ten sposób zestawia się ze sobą między innymi kamienie, bądź grupy kamieni, a także kamienie z roślinami. Triada symbolizuje jedność ziemi, nieba i człowieka. W takim układzie  jeden z  elementów bywa najwyższy i dominuje nad pozostałymi, może to być wyższe drzewo, skała, otoczona roślinnością lub konstrukcja drewniana ? symbolizuje on niebo. Poziom średni symbolizuje człowieka, zaś najniższy ? ziemię.

ogrodzenie w ogrodach japońskich, newgreen.pl

Ogrody japońskie odgradzane są od otoczenia solidnymi płotami. Fot. Katarzyna Frączek

Równie ważna jest zasada prostoty. Choć złożony z wielu elementów, ogród japoński musi zachować czystość kompozycji. Prostota i naturalność tworzą atmosferę spokoju, sprzyjają wypoczynkowi i rozmyślaniom, dają poczucie, iż znajdujemy się w prywatnej świątyni, w której nic nam nie grozi. Czystość aranżacji zapewnia wyrazisty układ przestrzenny z podstawowym akcentem dominującym. Takim akcentem może być okazałe drzewo, wysoka skała, kamienna latarnia lub mała altana. Możliwe jest skomponowanie kilku akcentów dominujących, jednak wymaga to dużego wyczucia ? należy pamiętać, aby ich ilość i wielkość nie zakłóciła harmonii całości.

zasada asymetrycznej harmonii w ogrodach japońskich, newgreen.pl

W ogrodach japońskich istotne jest umiejętne łączenie roślin o zróżnicowanym pokroju. Fot. www.bambooandmore.info

Najtrudniejszą do zdefiniowania, ale też niezwykle ważną, jest zasada asymetrycznej harmonii. Asymetryczna równowaga opiera się, mówiąc ogólnie, na imitowaniu kompozycji spotykanych w otaczającym krajobrazie. Ważna jest tu umiejętność zestawienia elementów masywnych z lżejszymi, roślin o ?ciężkim?, zwartym pokroju z tymi ?lżejszymi?, mniej okazałymi ? na przykład często sadzi się hosty o dużych, mięsistych liściach obok delikatnych paproci, czy też zwarte poduchy strzyżonych bukszpanów zestawia się z klonikami palmowymi o zwiewnych, postrzępionych liściach. Zasada asymetrycznej harmonii widoczna jest również w układach triadycznych, a także w aranżacjach skalnych ścieżek i strumieni.

Kamienne latarnie w ogrodach japońskich, newgreen.pl

Kamienne latarnie to typowy element dekoracyjny w ogrodach japońskich. Fot. Katarzyna Frączek

Nie możemy też zapominać o kontraścieogród japoński musi zaskakiwać kontrastowością, która nie burząc harmonii, fascynuje wielością form i układów.

Całość kompozycji warto uzupełnić elementami małej architektury, charakterystycznymi dla stylu japońskiego. Przede wszystkim będą to elementy kamienne, jak latarenki, pagody czy misy na wodę. Z kamienia budowane są również ogrodzenia, a płaskie kamienie świetnie nadają się na ogrodowe ścieżki. Z kolei drewniane elementy występują w postaci mostków i pomostów koło zbiorników wodnych, a także altan i ogrodzeń. Drewno egzotyczne świetnie będzie wyglądało też jako nawierzchnia tarasów.

rośliny w ogrodach japońskich, newgreen.pl

W roślinności ogrodów japońskich dominuje kolor zielony, jednak chętnie przełamywany jest barwnym elementem. Fot. ferncreekdesign.orgjapanesegarden.html

Znając już podstawowe zasady kompozycyjne, zajmijmy się szatą roślinną. W ogrodzie japońskim nie może zabraknąć sosny. Jako symbol siły, potęgi i długowieczności często stanowi ona punkt dominujący nad całością. Poza sosną doskonale skomponują się drzewa i krzewy o pięknych kwiatach (wiśnie ozdobne, magnolie, azalie, różaneczniki, hortensje, glicynie), a także gatunki roślin zimozielonych, takich jak bukszpan, ostrokrzew, laurowiśnia, czy pieris. Swoje miejsce znajdą tu również klony, miłorzęby, cyprysiki, sumaki, oczary, no i koniecznie bambusy. Z bylin, posadźmy piwonie, hosty, irysy, liliowce, zawilce, tawułki, języczki, żurawki, bergenie, a także paprocie i trawy ozdobne.

Zadbajmy o stonowaną kolorystykę ogrodu. Dominującym kolorem roślin powinna być zieleń, przełamana jedynie gdzieniegdzie mocniejszym akcentem barwnym, na przykład w postaci czerwonego klonu palmowego bądź krzewu azalii o intensywnej barwie kwiatów.

mała architektura w ogrodach japońskich, newgreen.pl

Kamienna misa na wodę to częsty element dekoracyjny ogrodów japońskich. Fot. Katarzyna Frączek

Roślinność stanowi oczywiście niezwykle istotny składnik ogrodu, nie należy jednak zapomnieć, iż w stylu japońskim równie ważne są elementy krajobrazu nieożywionego – kompozycje skalne, kamienne czy  żwirowe, możliwe jest nawet stworzenie ogrodu japońskiego bez elementów roślinnych. Warto więc otoczyć drzewa i krzewy skalnymi pagórkami, imitującymi naturalne wzniesienia. Ważne jest również poprowadzenie ścieżek ? kamienna lub żwirowa ścieżka stanowi nieodłączny element tego stylu. Jeśli przestrzeń ogrodu na to pozwala, wkomponujmy w nią niewielkie oczko wodne lub strumyk, którego szum ukoi nerwy, a także odetnie nas od zgiełku z zewnątrz. Poszczególne sektory ogrodu oddzielmy ? choćby symbolicznie ? bambusowymi płotkami lub drewnianymi pergolami. Na koniec ustawmy charakterystyczny dla ogrodu japońskiego element w postaci kamiennej latarni i oddajmy się kontemplacji z filiżanką świeżo parzonej, zielonej herbaty.

 

Kupujemy rośliny do ogrodu
Projekt ogrodu przy domu szeregowym, Radom
Projekt małego ogrodu przy domu szeregowym, Wrocław
Projekt balkonu w dwóch wariantach, Kraków
Projekt ogrodu na działce letniskowej, Radom
Projekt nowoczesnego ogrodu miejskiego, Warszawa
Od czego zacząć projektowanie ogrodu?
Projekt nowoczesnego ogrodu przydomowego, Łódź
Projekt ogrodu przy domu jednorodzinnym, Radom
Projekt placu przed muszlą koncertową
Style ogrodowe cz. 4. Ogród wiejski (rustykalny)
Jak właściwie dobrać rośliny do ogrodu
Projekt ogrodu w stylu śródziemnomorskim, Łódź
Od czego zacząć projektowanie ogrodu?
Projekt nowoczesnego ogrodu podmiejskiego, Płock
Trendy w projektowaniu ogrodów w 2020 roku