wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum)

 

Niewysoki krzew o wyprostowanych, rzadko rozgałęzionych pędach, dekoracyjny przede wszystkim z intensywnie pachnących kwiatów, pojawiających się wczesną wiosną, a przy łagodnej pogodzie ? już pod koniec zimy (w styczniu). W Polsce występuje na stanowiskach naturalnych, najczęściej w cienistych lasach liściastych i zaroślach, bądź też w pobliżu cieków wodnych, objęty jest ochroną gatunkową

LIŚCIE: matowozielone, od spodu sinawe, jajowato-lancetowate, (długości 4 ? 8 (12) cm i 2 cm szerokości), wyrastają gęsto w górnej części pędów, jesienią dosyć wcześnie żółkną i opadają. Roztarte liście wydają silny, nieprzyjemny zapach

KWIATY: (I) II/III-IV (V), różowo-liliowe (u odmian też białe), bezpłatkowe (pozbawione płatków korony), czterokrotne – składają się z 4 płatkokształtnych działek kielicha zrośniętych w rurkę, do 1 ? 1,5 cm średnicy, gęsto osadzone wzdłuż zeszłorocznych pędów (wyrastają zwykle po 2-3 sztuki w kątach zeszłorocznych, opadłych, liści), intensywnie słodko pachnące, rozwijają się przed rozwojem liści, miododajne

OWOCE: czerwone (u odmian też żółte), soczyste kuliste pestkowce, średnicy około 0,8 – 1 cm, po dojrzeniu (czerwiec ? lipiec) stosunkowo szybko opadają. Owoce silnie trujące (podobnie jak pozostałe części rośliny), jednak niegroźne dla ptaków

OSTATECZNE ROZMIARY: wysokość 1,2 -1,5 (2) m, szerokość 1 m,  tempo wzrostu powolne

MROZOODPORNOŚĆ: całkowita

STANOWISKO:  zacienione lub półcieniste, chłodne

GLEBA: żyzna, próchnicza, świeża, stale lekko wilgotna (ale nie podmokła), najlepiej o odczynie zasadowym, choć udaje się też na glebach o odczynie obojętnym, natomiast źle rośnie na glebach kwaśnych. Nie lubi długotrwałych susz, ani nagrzewających się gleb

CIĘCIE: nie lubi cięcia, źle po nim odrasta

ROZMNAŻANIE: z nasion wysianych zaraz po zbiorze (VI-VII) lub wiosną, po wcześniejszej kilkutygodniowej chłodnej stratyfikacji. Niekiedy daje samosiewy, można więc pobrać siewki spod krzewu. Wawrzynka rozmnaża się też z sadzonek lub przez szczepienie, jednak tę metodę zaleca się fachowcom.

 

ZASTOSOWANIE:

• Przeważnie sadzony w ogrodach przydomowych jako cenny akcent wiosennych rabat. Ze względu na bardzo wczesną porę kwitnienia, a także intensywnie pachnące kwiaty rozwijające się przed pojawieniem się liści, najlepiej sadzić go w pobliżu wejścia do domu, bądź w pobliżu okien. Dobrze komponuje się z wcześnie kwitnącymi roślinami ogrodowymi i krzewami. Raczej unikać sadzenia go w ogrodzie, z którego korzystają dzieci, gdyż jego barwne owoce są toksyczne;
• Roślina o dekoracyjnych owocach, jednak są one silnie trujące;
• Ze względu na niewielkie rozmiary, może być uprawiana w pojemnikach, jednak poza okresem kwitnienia je wyróżnia się specjalnymi walorami dekoracyjnymi;
• Roślina miododajna, stanowi cenne źródło pokarmu dla budzących się po zimie pszczół (jeden z najwcześniej kwitnących krzewów krajowych ? niekiedy kwitnie już zimą);
• Kora wawrzynka stosowana była w medycynie ludowej jako środek uśmierzający ból.

 

UWAGI:

• Roślina śmiertelnie trująca (wszystkie jej części) ? zarówno dla ludzi jak i innych ssaków (dla człowieka śmiertelną dawką może być zjedzenie już kilku owoców wawrzynka);
• Owoce nie są trujące dla ptaków;
• Intensywny zapach kwiatów ? choć bardzo ładny ? może powodować u osób uczulonych lub wrażliwych bóle głowy i nudności. U osób uczulonych sam kontakt z tkankami rośliny może podrażniać skórę;
• Jeśli zapewnimy mu odpowiednie stanowisko jest krzewem niewymagającym;
• Źle znosi przesadzanie, należy więc rozważnie wybierać dla niego miejsce w ogrodzie;
• Wawrzynek nie lubi przycinania, po przycięciu krzew nie zagęszcza się i z trudem odrasta.

 

ODMIANY:

•  `Alba` syn. Daphne mezereum f. alba – forma o białych kwiatach i żółtych owocach. Pokrój nieco bardziej zwarty i gęsty niż u gatunku, osiąga 1 m wysokości przy nieco mniejszej szerokości – około 0,8 m
• `Alba Plena` – kwiaty białe, większe niż u gatunku, kwitnie obficie
• `Aureomarginata` – liście ciemnozielone z wąskim żółtym brzegiem
• `Marianni` – liście zielone, grubo żółto obrzeżone 
• `Rubra` – kwiaty różowofioletowe, owoce czerwone, wzrost nieco silniejszy niż u gatunku ? dorasta do 1,3 m wysokości i 1 m szerokości