oczar omszony (Hamamelis mollis)

syn. oczar miękkowłosy, oczar chiński, oczar wielkokwiatowy, orzech czarnoksięski

 

Wysokie, rozłożyste krzewy o luźnym, szerokim pokroju (nieco podobnym do leszczyny), pędy główne wzniesione, ukośnie odchodzą od ziemi

LIŚCIE: sezonowe, kształtem zbliżone do liści leszczyny, gęsto miękko owłosione, stosunkowo późno rozwijające się na wiosnę, w sezonie ciemnozielone, jesienią przebarwiają się na złocisto-żółto, po zaschnięciu brązowieją i pozostają na krzewie do wiosny

KWIATY: (I) II-III (IV), złoto-żółte, u nasady lekko zaczerwienione. Niewielkie – około 2 cm długości (ten gatunek tworzy najbardziej okazałe kwiaty spośród oczarów), o charakterystycznej budowie ? składają się z czterech wąskich, wydłużonych płatków. Tuż po rozwinięciu się pąków płatki są ?pomięte?, w miarę rozkwitania prostują się (podczas zimowych odwilży). Roślina długo kwitnie – przy niższych temperaturach kwiaty utrzymują się na roślinie nawet 2 ? 3 miesiące (na okresy powrotów mrozów – gdy temperatura spada poniżej -10 ^oC – zwijają się, a w czasie odwilży ponownie się prostują), przy długo utrzymujących się wyższych temperaturach szybciej przekwitają. Zebrane są po kilka na krótkopędach, rozwijają  się na gałęziach dwuletnich i starszych. Płatki oczaru omszonego są sztywne i wyprostowane. Kwiaty pachną słodko, przyjemnie (niekiedy zapach silny)

OWOCE: zdrewniała dwuklapowa torebka, otwierająca się gwałtownie i wyrzucająca nasiona na znaczne odległości, nawet kilku metrów (czemu towarzyszą dość głośne trzaśnięcia), dojrzewają zimą  następnego roku

OSTATECZNE ROZMIARY: wysokość  4-5 m lub więcej (niekiedy nawet do 7 m), przy podobnej szerokości, tempo wzrostu powolne. Oczar omszony osiąga największe rozmiary spośród uprawianych u nas oczarów

MROZOODPORNOŚĆ: wystarczająca, aby sadzić go w naszym klimacie, jednak warto na zimę zabezpieczyć jego korzenie, np. warstwą liści  (szczególnie młode rośliny)

STANOWISKO:  słoneczne ? półcieniste (w miejscach słonecznych kwitną obficiej i mają bardziej zwarty pokrój), najlepiej osłonięte ze względu na niepełną niekiedy mrozoodporność

GLEBA: żyzna, próchnicza i świeża (roślina wrażliwa na susze), jednak dobrze zdrenowana, przepuszczalna (nie lubi gleb zbitych, gliniastych), o odczynie lekko kwaśnym do kwaśnym

CIĘCIE: Oczary nie wymagają cięcia, bez tego tworzą ładny pokrój. Dlatego też cięcie oczarów powinno ograniczać się do cięć sanitarnych, ewentualnie usuwania gałęzi nadmiernie rozrośniętych, które np. wchodzą w ścieżkę i krzyżujących się. Niezbędne cięcia wykonujemy po przekwitnięciu rośliny (pod koniec zimy lub wczesna wiosną)

 

ZASTOSOWANIE:

• Roślina kolekcjonerska, przeważnie spotykana w arboretach i ogrodach botanicznych, może być sadzona także w parkach i dużych ogrodach (oczar omszony osiąga największe rozmiary spośród uprawianych u nas oczarów);
• Cenna roślina do jesiennych zestawień kolorystycznych, w sezonie nie wyróżnia się niczym specjalnym ? może stanowić tło dla niższych roślin ozdobnych;
• Ciekawy gatunek, ze względu na nietypową porę kwitnienia (zima), aby w pełni wyeksponować niewielkie kwiaty, warto posadzić oczara na tle roślin zimozielonych, czy ściany, pomalowanej na ciemny kolor. Najlepiej sadzić w miejscach eksponowanych, dobrze widocznych np. z okien domu, ścieżek spacerowych (pachnące kwiaty!);
• Znajduje też zastosowanie w lecznictwie i przemyśle kosmetycznym.

 

UWAGI:

• Roślina odporna na choroby i szkodniki;
• Niektóre odmiany są szczepione (przeważnie na podkładce z oczaru wirginijskiego lub oczaru pośredniego), dlatego też należy usuwać pędy odrastające z podkładki (można je poznać po odmiennym ulistnieniu, a także przeważnie po szybszym wzroście);
• Roślina długowieczna.

 

ODMIANY:

• `Brevipetala` syn. `Aurantiaca` ? kwiaty żółto-pomarańczowe, pachnące, odmiana obficie kwitnąca
• `Coombe Wood` ? kwiaty duże, żółte, intensywnie pachnące, odmiana o rozłożystym pokroju
• `Goldcrest` ? kwiaty duże, złocisto-żółte, pachnące
• `Pallida` - kwiaty jaskrawożółte o pofalowanych płatkach, pachnące

 

GATUNKI POKREWNE:

• oczar japoński (Hamamelis japonica)
• oczar pośredni  (Hamamelis x intermedia)
• oczar wiosenny (Hamamelis vernalis)
• oczar wirginijski  (Hamamelis virginiana)