oczar pośredni  (Hamamelis x intermedia)

syn. orzech czarnoksięski

 

Wysokie, rozłożyste krzewy o luźnym, szerokim pokroju (nieco podobnym do leszczyny), pędy główne wzniesione, ukośnie odchodzą od ziemi

LIŚCIE: sezonowe, kształtem zbliżone do liści leszczyny, stosunkowo późno rozwijające się na wiosnę, w sezonie zielone, jesienią przybierają jaskrawe kolory od żółtego, przez pomarańcz do czerwonego.

KWIATY: (XII) I ? III, jaskrawo żółte, u odmian też pomarańczowe i czerwone. Niewielkie (do 1,5 – 2 cm długości), o charakterystycznej budowie ? składają się z czterech wąskich, wydłużonych płatków. Tuż po rozwinięciu się pąków płatki są ?pomięte?, w miarę rozkwitania prostują się (podczas zimowych odwilży). Roślina długo kwitnie – przy niższych temperaturach kwiaty utrzymują się na roślinie nawet 2 – 3 miesiące (na czas powrotów mrozów – gdy temperatura spada poniżej -10 ^oC – zwijają się, a w czasie odwilży ponownie się prostują), przy długo utrzymujących się wyższych temperaturach szybciej przekwitają. Zebrane są po kilka na krótkopędach, rozwijają  się na gałęziach dwuletnich i starszych. Pachną słodko, przyjemnie (u niektórych odmian zapach silny)

OWOCE: zdrewniała dwuklapowa torebka, otwierająca się gwałtownie i wyrzucająca nasiona na znaczne odległości, nawet kilku metrów (czemu towarzyszą dość głośne trzaśnięcia), dojrzewają zimą  następnego roku

OSTATECZNE ROZMIARY: wysokość w zależności od odmiany od 2 do 4 m (czasem więcej), przy podobnej szerokości (z czasem nawet większej), tempo wzrostu powolne

MROZOODPORNOŚĆ: wystarczająca, aby sadzić go w naszym klimacie, jednak warto na zimę zabezpieczyć jego korzenie i nasadę pnia, np. warstwą liści  (szczególnie młode rośliny)

STANOWISKO:  słoneczne ? półcieniste (w miejscach słonecznych kwitną obficiej i mają bardziej zwarty pokrój), najlepiej osłonięte ze względu na niepełną niekiedy mrozoodporność

GLEBA: żyzna, próchnicza i świeża (roślina wrażliwa na susze), jednak dobrze zdrenowana, przepuszczalna (nie lubi gleb zbitych, gliniastych), o odczynie lekko kwaśnym do kwaśnym

CIĘCIE: Oczary nie wymagają cięcia, bez tego tworzą ładny pokrój. Ten gatunek oczara wyjątkowo źle znosi cięcie – rany goją się stosunkowo trudno, nie wypuszcza też młodych pędów w miejscu usuniętych gałęzi. Dlatego też cięcie oczarów powinno ograniczać się do cięć sanitarnych, ewentualnie usuwania gałęzi nadmiernie rozrośniętych, które np. wchodzą w ścieżkę lub krzyżujących się. Niezbędne cięcia wykonujemy po przekwitnieniu kwiatów ? późną zima lub wczesną wiosną

 

ZASTOSOWANIE:

• Roślina kolekcjonerska, przeważnie spotykana w arboretach i ogrodach botanicznych, może być sadzona także w parkach i większych ogrodach;
• Cenna roślina do jesiennych zestawień kolorystycznych, w sezonie nie wyróżnia się niczym specjalnym ? może stanowić tło dla niższych roślin ozdobnych;
• Ciekawy gatunek, ze względu na nietypową porę kwitnienia (zima), aby w pełni wyeksponować niewielkie kwiaty, warto posadzić oczara na tle roślin zimozielonych, czy ściany, pomalowanej na ciemny kolor. Najlepiej sadzić w miejscach eksponowanych, dobrze widocznych np. z okien domu, ścieżek spacerowych (pachnące kwiaty!);
• Znajduje też zastosowanie w lecznictwie i przemyśle kosmetycznym.

 

UWAGI:

• Roślina odporna na choroby i szkodniki;
• Bardzo liczne odmiany o innym, niż u gatunku, kolorze kwiatów, niekiedy też o odmiennym pokroju;
• Niektóre odmiany są szczepione (przeważnie na podkładce z oczaru wirginijskiego lub pośredniego), dlatego też należy usuwać pędy odrastające z podkładki (można je poznać po odmiennym ulistnieniu, a także przeważnie po szybszym wzroście);
• Roślina długowieczna.

 

ODMIANY:

• `Allgold` ? kwiaty żółte, odmiana obficie kwitnąca
• `Aphrodite` – kwiaty rdzawo-żółte
• `Arnold Promise` – kwiaty żółte, duże, intensywnie pachnące, odmiana wcześnie kwitnąca (niekiedy już w I)
• `Barmstedt Gold ` – kwiaty żółte, duże, odmiana obficie kwitnąca
• `Carmine Red` – kwiaty czerwone, odmiana o pokroju rozłożystym
• `Diane` – kwiaty czerwone, delikatnie pachnące, odmiana wcześnie kwitnąca (od I/II), to jedna z najpopularniejszych odmian oczara o czerwonych kwiatach
• `Double Gold` – kwiaty żółte, delikatnie pachnące, liście zielone z nieregularnym kremowym lub żółtym obrzeżeniem
• `Feuerzauber` (syn. `Magic Fire`, `Fire Charm`) ? kwiaty czerwono-brązowe, pachnące, wcześnie rozwijają się (niekiedy już w I), odmiana silnie rosnąca
• `Gimborn?s Perfume` – kwiaty żółte, intensywnie pachnące
• `Golden` – kwiaty żółte, płatki u podstawy zaróżowione
• `Hiltingbury` – kwiaty pomarańczowe, odmiana o rozłożystym pokroju
• ` Improved Winter Beauty` – kwiaty żółto-pomarańczowe
• `Jelena` (syn. `Copper Beauty`) ? kwiaty żółto-pomarańczowe, odmiana kwitnie obficie i bardzo wcześnie (niekiedy już w XII)
• `Luna` – kwiaty pomarańczowe
• `Moonlight` – kwiaty bladożółte
• ` Orange Beauty ` – kwiaty żółto-pomarańczowe, duże, delikatnie pachnące, odmiana kwitnie obficie i wcześnie (od I)
• `Pallida` – kwiaty żółte, intensywnie pachnące, odmiana bardzo wcześnie kwitnąca (już od XII)
• `Primavera` – kwiaty żółte, wcześnie rozwijające się (od I)
• `Rubra` – kwiaty czerwone
• `Ruby Glow`  (syn. `Rubra Superba`) ? kwiaty fioletowo-czerwone, delikatnie pachnące, odmiana wcześnie kwitnąca (od I)
• `Strawberries and Cream` – kwiaty o oryginalnym kolorze ? płatki blado-żółte, u nasady różowe
• `Sunburst` – kwiaty żółte, liczne,
• `Vesna`, kwiaty pomarańczowe, duże, intensywnie pachnące, wcześnie kwitnie (od I), odmiana o pokroju wyprostowanym
• `Westerstede` (syn. `Select`) ? kwiaty żółte, delikatnie pachnące, liczne
• `Winter Beauty` – kwiaty żółto-pomarańczowe

 

GATUNKI POKREWNE:

• oczar japoński (Hamamelis japonica)
• oczar omszony (Hamamelis mollis)
• oczar wiosenny (Hamamelis vernalis)
• oczar wirginijski  (Hamamelis virginiana)