oczar wirginijski  (Hamamelis virginiana)

syn. orzech czarnoksięski

 

Wysokie, rozłożyste krzewy o luźnym, szerokim pokroju (nieco podobnym do leszczyny), pędy główne wzniesione, ukośnie odchodzą od ziemi

LIŚCIE: sezonowe, kształtem zbliżone do liści leszczyny, stosunkowo późno rozwijające się na wiosnę, w sezonie ciemnozielone, jesienią przebarwiają się na żółto

KWIATY: IX ? X (XI), żółte, niewielkie (do 1,5 – 2 cm długości), o charakterystycznej budowie ? składają się z czterech wąskich, wydłużonych płatków. Tuż po rozwinięciu się pąków płatki są ?pomięte?, w miarę rozkwitania prostują się. Kwitnie długo, nie przeszkadzają mu przymrozki i okresowe zimniejsze dni ? na czas mrozów płatki zwijają się, natomiast w okresach ociepleń ponownie się rozwijają. Zebrane są po kilka na krótkopędach, rozwijają  się na gałęziach dwuletnich i starszych. Pachną słodko, przyjemnie, intensywnie

OWOCE: zdrewniała dwuklapowa torebka, otwierająca się gwałtownie i wyrzucająca nasiona na znaczne odległości, nawet kilku metrów (7-9), czemu towarzyszą dość głośne trzaśnięcia, dojrzewają jesienią następnego roku (zwykle gdy roślina kwitnie, pozostają na niej jeszcze zeszłoroczne owoce), torebki pękają zimą

OSTATECZNE ROZMIARY: wysokość 3-4 (5) m, przy podobnej szerokości (czasem nawet większej), tempo wzrostu powolne

MROZOODPORNOŚĆ: wystarczająca, aby sadzić go w naszym klimacie, jednak warto na zimę zabezpieczyć jego korzenie i nasadę pnia, np. warstwą liści (szczególnie młode rośliny)

STANOWISKO:  słoneczne ? półcieniste (w miejscach słonecznych kwitną obficiej i mają bardziej zwarty pokrój), najlepiej osłonięte ze względu na niepełną niekiedy mrozoodporność (szczególnie w młodym wieku)

GLEBA: żyzna, próchnicza i świeża (roślina wrażliwa na susze), jednak dobrze zdrenowana, przepuszczalna (nie lubi gleb zbitych, gliniastych), o odczynie lekko kwaśnym do kwaśnym, oczar wirginijski znosi tez gleby lekko zasadowe

CIĘCIE: Oczary nie wymagają cięcia, bez tego tworzą ładny pokrój. Dlatego też cięcie oczarów powinno ograniczać się do cięć sanitarnych, ewentualnie usuwania gałęzi nadmiernie rozrośniętych, które np. wchodzą w ścieżkę i krzyżujących się. Niezbędnych cięć dokonujemy po przekwitnięciu rośliny ? zimą lub wczesną wiosną

 

ZASTOSOWANIE:

• Roślina kolekcjonerska, przeważnie spotykana w arboretach i ogrodach botanicznych, może być sadzona także w parkach i większych ogrodach;
• Cenna roślina do jesiennych zestawień kolorystycznych, w sezonie nie wyróżnia się niczym specjalnym ? może stanowić tło dla niższych roślin ozdobnych;
• Ciekawy gatunek, ze względu na nietypową porę kwitnienia (późna jesień), niestety okres kwitnienia tego gatunku przypada w czasie, gdy roślina ma jeszcze liście, zatem kwiaty są mało widoczne. Najlepiej sadzić w miejscach eksponowanych, dobrze widocznych np. z okien domu, ścieżek spacerowych (pachnące kwiaty!);
• Znajduje też zastosowanie w lecznictwie i przemyśle kosmetycznym.

 

UWAGI:

• Roślina odporna na choroby i szkodniki
• W przeciwieństwie do innych gatunków oczarów (np. oczaru pośredniego) gatunek ten nie doczekał się wielu odmian, prawdopodobnie ze względu na fakt, iż gatunki kwitnące później, po zrzuceniu iści, są chętniej sadzone;
• Roślina długowieczna.

 

ODMIANY:

• ‘Henryae‘ ? charakteryzuje się wcześniejszym, niż u gatunku, opadaniem liście, dzięki czemu kwiaty są lepiej wyeksponowane
• ‘Rubescens‘ – o zaczerwienionych płatkach

 

GATUNKI POKREWNE:

• oczar japoński (Hamamelis japonica)
• oczar omszony (Hamamelis mollis)
• oczar pośredni  (Hamamelis x intermedia)
• oczar wiosenny (Hamamelis vernalis)