W lesie pełen jest zapachu runa, szumu drzew i świergotu ptactwa. Po konarach jego drzew skaczą wiewiórki, a w cienistej ściółce szeleszczą myszy i jeże, przecinające jego terytorium w swych nocnych wędrówkach. W górach jego kompozycja zdominowana jest elementami skalnymi i wysokogórską roślinnością. Na wsi przybiera formę wielobarwnych ogrodów rustykalnych, rozbrzmiewając świergotem ptactwa i kusząc zapachem dojrzałych owoców. Na równinie zaś stanowi element łąkowego krajobrazu, z kolorowymi motylami, unoszącymi się nad kwiatami chabrów, maków i rumianków.
W tym założeniu granica między ogrodem, a otaczającym go lasem zaciera się. Fot. Agata Zambrzycka
Ogród naturalistyczny to przede wszystkim przedłużenie otaczającej go przyrody. Charakterystyczna dla tego stylu jest wolna, swobodna kompozycja, w minimalnym stopniu ograniczona ingerencją człowieka. To rodzaj znanego nam z dzieciństwa tajemniczego ogrodu, kierującego się własnymi prawami, bujnie porastającego pnączami i krzewami, rozświergotanego i kryjącego w swych gęstych zaroślach niejedną tajemnicę. W tym ogrodzie spotkamy jeża, wiewiórkę, mysz a może nawet kunę. W konarach uwiją gniazda rozmaite ptaki, a motyle i pszczoły urozmaicą nam leniwe, letnie popołudnie.
Nad kwitnącymi rabatami unosić się będą chmary motyli. Fot. Agata Zambrzycka
Koncepcja ogrodu naturalnego wpisuje się w modne dziś tendencje ekologiczne, zakładające szacunek dla natury i potrzebę podporządkowania się jej prawom przez człowieka. I rzeczywiście – w takim ogrodzie działalność człowieka ograniczona jest do minimum, natomiast przyroda rozwija się bujnie, tworząc fascynujące kompozycje i stanowiąc schronienie dla zwierząt i ptactwa. To styl idealny dla ogrodniczych leni, którzy nie lubią pielić, przycinać, kosić i grabić. Nasza ingerencja w taki ogród ograniczy się do dyskretnego korygowania jego kompozycji, resztę załatwiają odwieczne prawa przyrody. Lecz to również, a raczej przede wszystkim, ogród dla pasjonatów przyrody. Taki ogród stanie się sceną wspaniałych przyrodniczych spektakli – tańców motyli, zalotów wiewiórek, nocnych koncertów żab, czy walk o przetrwanie.
Ten urokliwy zakątek sprawia wrażenie dzieła natury. Fot. Agata Zambrzycka
Tych wszystkich, którzy mają naturę romantyczną i skłonną do marzeń, lubią tajemnice ale nie przepadają za zbyt intensywną pracą w ogrodzie możemy zapewnić, iż ogród naturalistyczny to właśnie ogród dla nich. Z czystym sumieniem możemy im poradzić: stwórzcie własny, pełen sekretów raj wokół domu! Zaprojektujcie ogród w stylu naturalnym i zaproście do niego drobne zwierzęta, ptaki i owady. Nie zakładajcie trawnika, który będzie wymagał regularnego koszenia – lepiej wysiejcie na nim stokrotki, lub zamieńcie w łąkę kwietną, nie regulujcie brzegów zbiorników wodnych – niech zamieszkają w nich wodne zwierzęta. Co więcej: nie zbierajcie opadłych liści ani nie obcinajcie przekwitłych kwiatostanów. Przyroda sama będzie wiedziała co z nimi zrobić – pozwoli wyżywić się ptakom, ukryć jeżom, zapewni pokarm wiewiórkom. Nie musicie również organizować uciążliwych objazdów po sklepach ogrodniczych w poszukiwaniu egzotycznych gatunków i wymyślnych form kwiatowych – wybierzcie to, co rośnie w waszej okolicy, unikajcie zaś gatunków formowanych, szczepionych czy o barwnym ulistnieniu. Pamiętajcie przy tym, że ptaki chętnie zamieszkują okolice, w których łatwo znajdują pożywienie – warto więc posadzić rośliny, których owoce będą źródłem pokarmu także zimą (jak np. jarzębiny, kaliny, dzikie róże, berberysy, czy czarny bez). W takim ogrodzie można zapomnieć o stosowaniu środków chemicznych, zamiast sztucznych nawozów wystarczy dokarmić rośliny kompostem, nie będą też potrzebne opryski – wszak nasz ogród obfituje w całą armię pomocników ogrodnika (np. ptaki oczyszczą drzewa i krzewy z owadów, a jeże i ropuchy pomogą nam zwalczać ślimaki).
W ogrodzie naturalistycznym dobrze komponują się materiały naturalne, jak ta drewniana ścieżka wijąca się w leśnym zakątku. Fot. Agata Zambrzycka
Ogród naturalistyczny ma naśladować naturę. Dodatki i elementy małej architektury powinny być wykonane z materiałów naturalnych – kamienia, drewna lub wikliny. W taki ogród ładnie wkomponuje się zwalony pień drzewa (morze sobie malowniczo próchnieć i porastać mchem na leśnej polanie, jednocześnie służyć za ławkę), naturalny głaz, brzozowe witki i wiklinowe elementy (np. płotki, doniczki). Detale architektoniczne nie powinny rzucać się w oczy, lecz stanowić jedynie dopełnienie naturalnej kompozycji. Jeśli mieszkacie w górach – zadbajcie o elementy skalne i niewielki strumyczek, wijący się wśród ogrodowej zieleni. Jeśli Wasz dom położony jest nad jeziorem, na terenach podmokłych, posadźcie roślinność przybrzeżną. W lesie – oczywiście wysokie drzewa, a na terenach łąkowych feerię kwiatowych barw. Jak widać możliwości jest wiele. Decydując się na taki ogród rezygnujemy z walki niedoskonałościami natury, natomiast wykorzystujemy jej potencjał – nie nawozimy kiepskiej gleby, lecz sadzimy na niej te rośliny, które w takich warunkach dobrze rosną.
Fot. Agata Zambrzycka
Pamiętajmy jednak, iż ogród naturalistyczny, to nie zapuszczony gąszcz zaniedbanych, nadmiernie rozrośniętych krzewów. Powinien on sprawiać wrażenie, jakby rósł bez ingerencji człowieka, jednak na niewielkiej działce takiego efektu bez żadnej pielęgnacji nie da się osiągnąć. Nie pozwólmy całkowicie zdziczeć naszemu ogrodowi – ingerujmy w stopniu minimalnym, ale konsekwentnie. Jesienią dosadzajmy cebulki tulipanów, narcyzów i szafirków, rozdzielajmy przerośnięte kępy bylin i dosadzajmy nowe rośliny w miejscach, gdzie będą komponować się najlepiej, a także przycinajmy nadmiernie wybujałe pędy krzewów. Jednym słowem – czuwajmy, alby dzika natura nie przejęła całkowitej kontroli nad naszym ogrodem. Styl naturalistyczny to rzeczywiście rodzaj rajskiego ideału wśród ogrodów, swobodny i przyjazny, stanowi schronienie dla wielu gatunków zwierząt, ptaków i owadów, zaś nam zapewnia kontakt z naturą (tak bardzo potrzebny dzisiejszemu człowiekowi), daje poczucie wolności i szczęścia.