Uncategorized

Oczar pośredni

oczar pośredni (Hamamelis x intermedia)

syn. orzech czarnoksięski

Wysokie, rozłożyste krzewy o luźnym, szerokim pokroju (nieco podobnym do leszczyny), pędy główne wzniesione, ukośnie odchodzą od ziemi

LIŚCIE: sezonowe, kształtem zbliżone do liści leszczyny, stosunkowo późno rozwijające się na wiosnę, w sezonie zielone, jesienią przybierają jaskrawe kolory od żółtego, przez pomarańcz do czerwonego.

KWIATY: (XII) I ? III, jaskrawo żółte, u odmian też pomarańczowe i czerwone. Niewielkie (do 1,5 – 2 cm długości), o charakterystycznej budowie ? składają się z czterech wąskich, wydłużonych płatków. Tuż po rozwinięciu się pąków płatki są ?pomięte?, w miarę rozkwitania prostują się (podczas zimowych odwilży). Roślina długo kwitnie – przy niższych temperaturach kwiaty utrzymują się na roślinie nawet 2 – 3 miesiące (na czas powrotów mrozów – gdy temperatura spada poniżej -10 ^oC – zwijają się, a w czasie odwilży ponownie się prostują), przy długo utrzymujących się wyższych temperaturach szybciej przekwitają. Zebrane są po kilka na krótkopędach, rozwijają się na gałęziach dwuletnich i starszych. Pachną słodko, przyjemnie (u niektórych odmian zapach silny)

OWOCE: zdrewniała dwuklapowa torebka, otwierająca się gwałtownie i wyrzucająca nasiona na znaczne odległości, nawet kilku metrów (czemu towarzyszą dość głośne trzaśnięcia), dojrzewają zimą następnego roku

OSTATECZNE ROZMIARY: wysokość w zależności od odmiany od 2 do 4 m (czasem więcej), przy podobnej szerokości (z czasem nawet większej), tempo wzrostu powolne

MROZOODPORNOŚĆ: wystarczająca, aby sadzić go w naszym klimacie, jednak warto na zimę zabezpieczyć jego korzenie i nasadę pnia, np. warstwą liści (szczególnie młode rośliny)

STANOWISKO: słoneczne ? półcieniste (w miejscach słonecznych kwitną obficiej i mają bardziej zwarty pokrój), najlepiej osłonięte ze względu na niepełną niekiedy mrozoodporność

GLEBA: żyzna, próchnicza i świeża (roślina wrażliwa na susze), jednak dobrze zdrenowana, przepuszczalna (nie lubi gleb zbitych, gliniastych), o odczynie lekko kwaśnym do kwaśnym

CIĘCIE: Oczary nie wymagają cięcia, bez tego tworzą ładny pokrój. Ten gatunek oczara wyjątkowo źle znosi cięcie – rany goją się stosunkowo trudno, nie wypuszcza też młodych pędów w miejscu usuniętych gałęzi. Dlatego też cięcie oczarów powinno ograniczać się do cięć sanitarnych, ewentualnie usuwania gałęzi nadmiernie rozrośniętych, które np. wchodzą w ścieżkę lub krzyżujących się. Niezbędne cięcia wykonujemy po przekwitnieniu kwiatów ? późną zima lub wczesną wiosną

ZASTOSOWANIE:

Roślina kolekcjonerska, przeważnie spotykana w arboretach i ogrodach botanicznych, może być sadzona także w parkach i większych ogrodach;
Cenna roślina do jesiennych zestawień kolorystycznych, w sezonie nie wyróżnia się niczym specjalnym ? może stanowić tło dla niższych roślin ozdobnych;
Ciekawy gatunek, ze względu na nietypową porę kwitnienia (zima), aby w pełni wyeksponować niewielkie kwiaty, warto posadzić oczara na tle roślin zimozielonych, czy ściany, pomalowanej na ciemny kolor. Najlepiej sadzić w miejscach eksponowanych, dobrze widocznych np. z okien domu, ścieżek spacerowych (pachnące kwiaty!);
Znajduje też zastosowanie w lecznictwie i przemyśle kosmetycznym.

UWAGI:

Roślina odporna na choroby i szkodniki;
Bardzo liczne odmiany o innym, niż u gatunku, kolorze kwiatów, niekiedy też o odmiennym pokroju;
Niektóre odmiany są szczepione (przeważnie na podkładce z oczaru wirginijskiego lub pośredniego), dlatego też należy usuwać pędy odrastające z podkładki (można je poznać po odmiennym ulistnieniu, a także przeważnie po szybszym wzroście);
Roślina długowieczna.

ODMIANY:

GATUNKI POKREWNE:

oczar japoński (Hamamelis japonica)
oczar omszony (Hamamelis mollis)
oczar wiosenny (Hamamelis vernalis)
oczar wirginijski (Hamamelis virginiana)

Czytaj więcej...

Oczar omszony

oczar omszony (Hamamelis mollis)

syn. oczar miękkowłosy, oczar chiński, oczar wielkokwiatowy, orzech czarnoksięski

Wysokie, rozłożyste krzewy o luźnym, szerokim pokroju (nieco podobnym do leszczyny), pędy główne wzniesione, ukośnie odchodzą od ziemi

LIŚCIE: sezonowe, kształtem zbliżone do liści leszczyny, gęsto miękko owłosione, stosunkowo późno rozwijające się na wiosnę, w sezonie ciemnozielone, jesienią przebarwiają się na złocisto-żółto, po zaschnięciu brązowieją i pozostają na krzewie do wiosny

KWIATY: (I) II-III (IV), złoto-żółte, u nasady lekko zaczerwienione. Niewielkie – około 2 cm długości (ten gatunek tworzy najbardziej okazałe kwiaty spośród oczarów), o charakterystycznej budowie ? składają się z czterech wąskich, wydłużonych płatków. Tuż po rozwinięciu się pąków płatki są ?pomięte?, w miarę rozkwitania prostują się (podczas zimowych odwilży). Roślina długo kwitnie – przy niższych temperaturach kwiaty utrzymują się na roślinie nawet 2 ? 3 miesiące (na okresy powrotów mrozów – gdy temperatura spada poniżej -10 ^oC – zwijają się, a w czasie odwilży ponownie się prostują), przy długo utrzymujących się wyższych temperaturach szybciej przekwitają. Zebrane są po kilka na krótkopędach, rozwijają się na gałęziach dwuletnich i starszych. Płatki oczaru omszonego są sztywne i wyprostowane. Kwiaty pachną słodko, przyjemnie (niekiedy zapach silny)

OSTATECZNE ROZMIARY: wysokość 4-5 m lub więcej (niekiedy nawet do 7 m), przy podobnej szerokości, tempo wzrostu powolne. Oczar omszony osiąga największe rozmiary spośród uprawianych u nas oczarów

MROZOODPORNOŚĆ: wystarczająca, aby sadzić go w naszym klimacie, jednak warto na zimę zabezpieczyć jego korzenie, np. warstwą liści (szczególnie młode rośliny)

STANOWISKO: słoneczne ? półcieniste (w miejscach słonecznych kwitną obficiej i mają bardziej zwarty pokrój), najlepiej osłonięte ze względu na niepełną niekiedy mrozoodporność

GLEBA: żyzna, próchnicza i świeża (roślina wrażliwa na susze), jednak dobrze zdrenowana, przepuszczalna (nie lubi gleb zbitych, gliniastych), o odczynie lekko kwaśnym do kwaśnym

CIĘCIE: Oczary nie wymagają cięcia, bez tego tworzą ładny pokrój. Dlatego też cięcie oczarów powinno ograniczać się do cięć sanitarnych, ewentualnie usuwania gałęzi nadmiernie rozrośniętych, które np. wchodzą w ścieżkę i krzyżujących się. Niezbędne cięcia wykonujemy po przekwitnięciu rośliny (pod koniec zimy lub wczesna wiosną)

ZASTOSOWANIE:

Roślina kolekcjonerska, przeważnie spotykana w arboretach i ogrodach botanicznych, może być sadzona także w parkach i dużych ogrodach (oczar omszony osiąga największe rozmiary spośród uprawianych u nas oczarów);
Cenna roślina do jesiennych zestawień kolorystycznych, w sezonie nie wyróżnia się niczym specjalnym ? może stanowić tło dla niższych roślin ozdobnych;
Ciekawy gatunek, ze względu na nietypową porę kwitnienia (zima), aby w pełni wyeksponować niewielkie kwiaty, warto posadzić oczara na tle roślin zimozielonych, czy ściany, pomalowanej na ciemny kolor. Najlepiej sadzić w miejscach eksponowanych, dobrze widocznych np. z okien domu, ścieżek spacerowych (pachnące kwiaty!);
Znajduje też zastosowanie w lecznictwie i przemyśle kosmetycznym.

UWAGI:

Roślina odporna na choroby i szkodniki;
Niektóre odmiany są szczepione (przeważnie na podkładce z oczaru wirginijskiego lub oczaru pośredniego), dlatego też należy usuwać pędy odrastające z podkładki (można je poznać po odmiennym ulistnieniu, a także przeważnie po szybszym wzroście);
Roślina długowieczna.

ODMIANY:

`Brevipetala` syn. `Aurantiaca` ? kwiaty żółto-pomarańczowe, pachnące, odmiana obficie kwitnąca
`Coombe Wood` ? kwiaty duże, żółte, intensywnie pachnące, odmiana o rozłożystym pokroju
`Goldcrest` ? kwiaty duże, złocisto-żółte, pachnące
`Pallida` - kwiaty jaskrawożółte o pofalowanych płatkach, pachnące

GATUNKI POKREWNE:

oczar japoński (Hamamelis japonica)
oczar pośredni (Hamamelis x intermedia)
oczar wiosenny (Hamamelis vernalis)
oczar wirginijski (Hamamelis virginiana)

Czytaj więcej...

Aktinidia smakowita

aktinidia smakowita (Actinidia deliciosa)

syn. aktynidia, kiwi

Niezbyt wysokie pnącze, rodzące jadalne owoce ? owoce odmian owocowych (zbyt wrażliwych na niskie temperatury, aby mogły być uprawiane w naszym klimacie) to dobrze nam znane ze sklepów owoce ?kiwi?. Wspina się, owijając się pędami wokół podpór

LIŚCIE: sezonowe, okrągłe lub jajowate, często zaostrzone na szczycie, duże (do 17 – 20 cm średnicy), w sezonie zielone, jesienią przebarwiają się na żółto

KWIATY: VI, białe, średnicy około 3 – 5 cm (największe spośród uprawianych u nas aktinidii), jednak przeważnie mało widoczne, pachnące (niezbyt silnie)

OWOCE: jagoda o owalnym kształcie i brązowej, silnie owłosionej skórce, wewnątrz wypełniona wieloma drobnymi nasionami ? zarówno z zewnątrz jak i od środka bardzo przypomina owoce kiwi, choć jest od niego mniejsza (w zależności od odmiany osiąga 3-5 cm długości). W naszym klimacie owoce aktinidii smakowitej rzadko dojrzewają (IX-X), a do tego nie są zbyt smaczne. Co prawda istnieją odmiany deserowe, jednak są one wrażliwe na niskie temperatury (zwykle wytrzymują mrozy do -10^oC) – w naszych warunkach klimatycznych znacznie smaczniejsze i bardziej niezawodne owoce rodzi aktinidia ostrolistna i aktinidia pstrolistna

OSTATECZNE ROZMIARY: dorasta do 4-6 m wysokości, tempo wzrostu szybkie

MROZOODPORNOŚĆ: aktinidia smakowita jest najmniej odporna spośród uprawianych u nas aktinidii (zaleca się uprawę w najcieplejszych rejonach kraju), przed nastaniem silnych mrozów należy zabezpieczyć podstawę rośliny, oraz jej korzenie (w promieniu do 1 m) grubą warstwą kory, trocin, czy stroiszu

STANOWISKO: nasłonecznione, ciepłe, osłonięte od wiatru, bez zastoisk mrozowych

GLEBA: rośnie na większości gleb ogrodowych, preferuje jednak gleby żyzne, świeże ale przepuszczalne, nieprzesychające (nie lubi zalegającej w glebie wody, jednocześnie jest wrażliwa na suszę), o odczynie lekko kwaśnym lub obojętnym

CIĘCIE: Ponieważ wcześnie rozpoczyna wiosną wegetację, najlepiej przycinać ją pod koniec zimy ? w styczniu bądź lutym (aktinidia wcześnie rozpoczyna wegetację, więc zbyt późno przycięte rośliny silnie płaczą). Aktinidię możemy przycinać także latem (w czerwcu ? sierpniu), dobrze znosi nawet silne przycinanie

ZASTOSOWANIE:

Jako pnącze ozdobne, do obsadzania altan, trejaży, pergoli, czy ogrodzeń;
Jako roślina owocowa w naszym klimacie się nie sprawdza – dla owoców lepiej w naszym klimacie uprawiać aktinidię ostrolistną i aktinidię pstrolistną.

UWAGI:

Roślina łatwa w uprawie, odporna na choroby i szkodniki, jednak dosyć wrażliwa na mrozy (znacznie lepiej w naszym klimacie sprawdzają się inne gatunki aktinidii ? np. aktinidia ostrolistna, czy aktinidia pstrolistna);
Roślina wrażliwa na suszę;
Wymaga dosyć silnego nawożenia;
Płytko się korzeni, należy więc uważać odchwaszczając lub spulchniając glebę wokół roślin;
Pędy słabo się wiją, początkowo wymagają więc podwiązywania do podpór;
Roślina rozdzielnopłciowa (istnieją odmiany jednopienne).

ODMIANY:

`Jenny` – jedna z odmian deserowych, jednak o niezbyt smacznych owocach, nieco bardziej odporna na mrozy ? znosi temperatury do -15^oC, obupłciowa

GATUNKI POKREWNE:

Aktinidia ostrolistna (Actinidia arguta)
Aktinidia pstrolistna (Actinidia kolomikta)

Czytaj więcej...

Jarząb Koehnego

jarząb Koehnego (Sorbus koehneana)

Drzewo liściaste o rozłożystym pokroju i luźnej koronie. Czasem wielopniowe, niekiedy przybiera formę dużego krzewu. Gatunek z liści i pokroju podobny do jarząbu pospolitego, główna różnica to kolor owoców.

LIŚCIE: sezonowe, nieparzysto pierzaste, w sezonie ciemnozielone, jesienią przebarwiają się na żółto-pomarańczowo, niekiedy też na ciemnoczerwono-brązowo (jesienne zabarwienie liści kontrastujące z barwą owoców)

KWIATY: V-VI, białe w luźnych szerokich baldachach, niezbyt liczne

OWOCE: białe, kuliste (wielkością i kształtem bardzo zbliżone do owoców jarząbu pospolitego), zebrane w duże baldachogrona. Dojrzewają we wrześniu i pozostają na drzewie jeszcze po opadnięciu liści, zachowując dekoracyjność zwykle do pierwszych silniejszych przymrozków. Oryginalne, jednak pojawiają się niezbyt licznie.

OSTATECZNE ROZMIARY: wysokość 4-5 (niekiedy 6) m przy podobnej średnicy korony (do 5 m), tempo wzrostu dosyć powolne

MROZOODPORNOŚĆ: całkowita

STANOWISKO: preferuje stanowisko słoneczne (wówczas najlepiej kwitnie i owocuje), rośnie też w lekkim półcieniu

GLEBA: przeciętne wymagania glebowe i wilgotnościowe. Zadowoli się średnio żyzną glebą ogrodową, najlepiej przepuszczalną, o odczynie obojętnym bądź lekko kwaśnym. Dobrze znosi okresowe susze

CIĘCIE: nie lubi cięcia, zatem cięcie jarzęba należy ograniczyć jedynie do cięć sanitarnych

ZASTOSOWANIE:

Ze względu na odporność na warunki miejskie i okresowe susze, drzewo to znajduje zastosowanie jako drzewo przyuliczne i osiedlowe. Dobrze wygląda też w parkach i większych ogrodach;
Drzewo o dekoracyjnych owocach (jednak niezbyt licznie zawiązujących się).

UWAGI:

Roślina odporna na zanieczyszczenia powietrza i warunki miejskie.

Czytaj więcej...

Juka karolińska

juka karolińska (Yucca filamentosa)

syn. juka włóknista, szpilecznica włóknista, krępla

Zimozielona bylina o egzotycznym wyglądzie, tworzy wzniesioną gęstą półkolistą bezłodygową rozetę

LIŚCIE: zimozielone, niebiesko-zielone, grube i sztywne, wąskie (4 ? 10 cm szerokości) i wydłużone (30 ? 60 /70/ cm długości) z charakterystycznymi poskręcanymi włóknami na brzegach, zaostrzone na końcach, zebrane w bezłodygową rozetę średnicy do 100 – 150 cm

KWIATY: (VI) VII ? VIII, śnieżnobiałe (w pąku zazielenione), dzwonkowate (5 ? 7 cm długości), zebrane w duży, gęsty wiechowaty kwiatostan na wysokiej sztywnej, drewniejącej łodydze o wysokości 100 ? 150 cm (niekiedy więcej ? nawet 2 ? 3 m!). Pachnące

OWOCE: sucha, pękająca torebka (w naszym klimacie zwykle nie związuje, ze względu na brak owadów, które zapylałyby kwiaty), przeważnie usuwa się łodygę z kwiatami tuz po przekwitnieniu, gdyż nie są dekoracyjne

OSTATECZNE ROZMIARY: wysokość rozety ? do 70 cm, wysokość rośliny w czasie kwitnienia ? 100 – 150 cm (lub więcej), szerokość rozety ? do 100 cm (niekiedy nawet do 150 cm) – roślina wydaje rozety boczne dookoła kępy głównej i w ten sposób rozrasta się, zalecana rozstawa sadzenia ? 3 szt./m²

MROZOODPORNOŚĆ: wystarczająca, jednak niekiedy może przemarzać, szczególnie młode rośliny, lub jeśli rośnie na glebach zbyt wilgotnych i mało przepuszczalnych. Na zimę warto związać liście ze sobą, aby zabezpieczyć wnętrze kępy przed śniegiem i deszczem. W najzimniejszych rejonach kraju rośliny można dodatkowo okryć na zimę, np. gałązkami drzew iglastych

STANOWISKO: słoneczne, nawet palące, ciepłe, znosi częściowe zacienienie ale w cieniu kwitnie słabiej lub wcale

GLEBA: dobrze rośnie na glebie średnio żyznej, a nawet ubogiej, jednak na glebach żyznych kwitnie obficiej i wydaje okazalsze kwiatostany, piaszczysto-próchnicza, lekka, przepuszczalna, o niewielkiej wilgotności, a nawet sucha (nie lubi nadmiaru wody ? na takich glebach roślina zamiera) o odczynie zasadowym

CIĘCIE: po przekwitnięciu należy tuż przy ziemi usuwać łodygę, gdyż traci dekoracyjność i szpeci roślinę (pozostawiona łodyga drewnieje i może pozostawać nawet 2 – 3 lata)

ZASTOSOWANIE:

Bardzo atrakcyjna roślina soliterowa o egzotycznym wyglądzie (zarówno w czasie kwitnienia, jak i rozeta liściowa), sadzona też w ogrodach żwirowych, a także na rabatach bylinowych. Bardzo popularny gatunek w ogrodach nowoczesnych, a także w założeniach w stylu angielskim oraz w stylu śródziemnomorskim. Może być też uprawiana w pojemnikach, ale ze względu na głęboki system korzeniowy, muszą być one głębokie;
Może być wykorzystywana na kwiat cięty – najlepiej ścinać kwiatostany, na których około połowa kwiatów jest rozwinięta.

UWAGI:

Rozety pierwszy raz wypuszczają pędy kwiatowe w wieku 2 ? 3 lat, jeśli roślina ma odpowiednie warunki, od tego momentu kwitnie każdego roku;
Rozeta liściowa, która wydała pęd kwiatowy zamiera po przekwitnięciu, wydając dookoła wiele młodych rozet potomnych. Jeśli mamy wieloletnią, silnie rozrośniętą kępę to ubytek po zamierającej rozecie jest niewidoczny, a kępa będzie kwitła każdego roku
Roślina łatwa w uprawie, jeśli zapewnimy jej właściwe warunki siedliskowe, nie stwarza żadnych problemów;
Głęboko się korzeni, po wykopaniu często odbija z pozostawionych w ziemi fragmentów korzeni;
Jest rośliną długowieczną, przez wiele lat (kilkanaście, a nawet dłużej) może rosnąć w jednym miejscu nie wymagając dzielenia kępy, jednak pozostawiona bez kontroli zaczyna się rozrastać za pomocą rozet potomnych;
Rozety potomne można wiosną oddzielać od rośliny matecznej, uzyskując nowe rośliny. W tym samym czasie możemy też podzielić silnie rozrośniętą kępę.

ODMIANY:

‘Bright Edge‘ ? odmiana o liściach biało-kremowo obrzeżonych ,osiągająca nieco mniejsze rozmiary niż gatunek (kępa ? około 50 cm wysokości, pędy kwiatowe ? do 150 cm)
‘Color Guard‘ ? odmiana o liściach zielonych na brzegach z kremowo żółtym paskiem biegnącym wewnątrz liścia przez całą jego długość, osiąga duże rozmiary (jak gatunek)
`Variegata` – odmiana o liściach biało-kremowo obrzeżonych

Czytaj więcej...

Irga pozioma

irga pozioma (Cotoneaster horizontalis)

Niski krzew o gęstych, szeroko rozrastających się, niemal poziomo rozpostartych gałęziach, szczelnie okrywających ziemię. Charakterystyczny układ bocznych gałęzi – przypomina szkielet ryby.

LIŚCIE: ciemnozielone, błyszczące, dość grube i drobne (około 1 cm), jesienią zwykle przebarwiają się na pomarańczowo-czerwono, w łagodniejsze zimy mogą pozostawać na pędach

KWIATY: VI białe, lekko zaróżowione, drobne, ale bardzo liczne

OWOCE: pomarańczowo-czerwone błyszczące, kuliste (5-6 mm długości), dojrzewają we wrześniu-październiku i pozostają na roślinie do zimy, jeszcze po opadnięciu liści, niekiedy nawet do wiosny. Dekoracyjne owoce, bardzo licznie pojawiają się na roślinie

OSTATECZNE ROZMIARY: wysokość 50-80 cm (do 1 m), szerokość 1,5 (do 2 m). Zalecana gęstość sadzenia 2-3 szt./m² , tempo wzrostu stosunkowo powolne, z czasem jednak bywa ekspansywna i może zagłuszać sąsiadujące rośliny

MROZOODPORNOŚĆ: wystarczająca, choć w bezśnieżne zimy może przemarzać (warto ją lekko okryć na zimę), jednak po przycięciu odrasta

STANOWISKO: słoneczne, ewentualnie półcieniste

GLEBA: niewielkie wymagania glebowe, i duża tolerancja co do rodzaju i odczynu gleby, lubi gleby lekkie, przepuszczalne, najlepiej wapienne, źle znosi gleby ciężkie i podmokłe.

CIĘCIE: irga pozioma dobrze znosi przycinanie, jednak nie wymaga tego zabiegu – co kilka lat można odmłodzić nadmiernie rozrośnięte egzemplarze, przycinając wiosną pędy na wysokość około 20 cm

ZASTOSOWANIE:

Bardzo dobra roślina okrywowa (także do zadarniania dużych powierzchni) i do obsadzania skarp. Sadzona też na skalniakach i murkach (jej gałęzie wówczas ładnie przewieszają się), a także w pojemnikach;
Ze względu na niewielkie wymagania i dużą tolerancję co do warunków siedliskowych, stosowana w zieleni miejskiej i osiedlowej;
Krzew o ozdobnych owocach;
Roślina miododajna.

UWAGI:

Roślina bardzo łatwa w uprawie, jednak młode egzemplarze bywają zagłuszane przez chwasty, dlatego też zanim się rozrosną wymagają regularnego odchwaszczania;
Nie lubi przesadzania;
W szkółkach spotykana jest także w formie piennej (szczepioną na pniu).

Czytaj więcej...

Bez czarny

bez czarny (Sambucus nigra)

syn. bez dziki, bez aptekarski, bez lekarski, hyćka, hyczka, bzowina

Duży, rozłożysty krzew o wzniesionych, łukowato wygiętych pędach. Może przybierać formę małego drzewa, często wielopniowego, o malowniczym pokroju (szczególnie starsze egzemplarze). Pospolita roślina w krajobrazie wiejskim, rosnąca przy zabudowaniach, w zadrzewieniach śródpolnych, a także w miastach np. na rumowiskach czy nieużytkach.

LIŚCIE: sezonowe, zielone, bardzo wcześnie rozwijają się na wiosnę (jako jedne z pierwszych), jesienią opadają późno, przeważnie nieprzebarwione

KWIATY: koniec V-VI (czasem do VII), białe, zebrane w duże ?talerzowate? baldachy (średnicy do 20 – 25 cm) o silnym, duszącym zapachu (dla niektórych nieprzyjemnym), licznie pojawiają się na krzewie

OWOCE: czarne, błyszczące (średnicy 5-8 mm), zebrane w zwisające owocostany. Dojrzewają VIII-IX (X) i są chętnie zjadane przez ptaki, znajdują też zastosowanie w kuchni (nie należy ich jeść w stanie surowym!), roślina obficie owocuje każdego roku. Owoce silnie plamią

OSTATECZNE ROZMIARY: wysokość – zwykle 3 do 5 m, niekiedy 7 (a nawet 10 m), szerokość ? 3 do 5 m (nawet do 8 m), tempo wzrostu szybkie

MROZOODPORNOŚĆ: całkowita

STANOWISKO: słoneczne-półcieniste, rośnie też w pełnym cieniu

GLEBA: wykazuje dużą tolerancję co do gleby, ale najlepiej rośnie na glebach wapiennych, bogatych w azot, żyznych i wilgotnych (pomimo tego, rośnie także na glebach piaszczystych i suchych). Toleruje warunki miejskie – zanieczyszczenia powietrza i zasolenie gleby

CIĘCIE: Dobrze znosi cięcie, zatem nadmiernie rozrośnięte egzemplarze można przycinać (jesienią lub zimą), wiosną można też odmłodzić czarny bez, przycinając go silnie, co pobudzi go do wypuszczenia dużej ilość nowych przyrostów. Jeśli uprawiamy ten gatunek dla owoców, pamiętajmy, iż czarny bez najobficiej kwitnie i zawiązuje owoce na pędach dwuletnich, zatem zimą przycinamy krótko starsze pędy, w ich miejscu wiosną wybije kilka długopędów, na których w przyszłym roku obficie pojawią się owoce.

ZASTOSOWANIE:

Jako roślina ozdobna: do parków, ogrodów krajobrazowych i w stylu wiejskim, zieleni miejskiej i osiedlowej;
Odmiany o barwnych liściach ? do zestawień kolorystycznych;
Roślina ruderalna – znajduje też zastosowanie w rekultywacji terenów poprzemysłowych;
Zastosowanie kulinarne: zarówno kwiaty (nalewki, syropy, kwiatostany można też smażyć w cieście naleśnikowym) jak i owoce (nalewki, dodatek do win, soki, dżemy, galaretki). Należy pamiętać, że surowe owoce zawierają glikozyd (sambunigrynę), mogący powodować zatrucia, jednak w trakcie obróbki termicznej a także podczas suszenia glikozyd ten ulega rozkładowi. Nie należy też pozyskiwać kwiatów i owoców do celów spożywczych z terenów zanieczyszczonych, gdyż gatunek ten chłonie wszelkie zanieczyszczenia;
Roślina lecznicza (wykorzystuje się zarówno kwiaty jak i owoce), jednak u alergików preparaty na jej bazie mogą uczulać!

UWAGI:

Roślina ekspansywna (niekiedy uważana za chwast), często tworzy zarośla, daje samosiewy. Nasiona roznoszone są przez ptaki;
W ofertach szkółek można znaleźć wiele odmian o różnym zabarwieniu liści i kwiatów, większość odmian osiąga mniejsze rozmiary niż gatunek (zwykle około 1,5 – 3 m wysokości);
Źródła podają, iż jest rośliną odporną na choroby oraz szkodniki (wyciągi z jego liści są nawet stosowane do naturalnego zwalczania szkodników roślin), w praktyce jednak często bywa atakowany przez mszyce -mszyce bzowe (Aphis sambuci);
Nie lubi przesadzania (jego mięsiste korzenie są wrażliwe na uszkodzenia);
Roślina stosunkowo krótkowieczna – dożywa do około 100 (120) lat;
Jego liczne owoce wabią do ogrodu ptaki.

ODMIANY OZDOBNE:

`Aurea` – 3 m, młode liście intensywnie żółte, starsze żółtozielone
`Aureomarginata` – zielone liście z złotym obrzeżeniem
‘Black Beauty‘ (syn. `Gerda`) – liście ciemnopurpurowe, niemal czarne, jesienią czarne, kwiaty różowe
‘Black Lace‘ (syn. `Eva`) ? liście ciemnopurpurowe, niemal czarne, pokrój rośliny luźny, ażurowy
`Guincho Purple` (syn. ` Purpurea`) – liście pierzaste, fioletowo-brązowe, jesienią przebarwiają się na czerwono, kwiaty zróżowione
`Laciniata` – 3 m wys. odmiana strzępolistna, charakteryzująca się głęboko powcinanymi zielonymi liśćmi (ich wygląd porównywany jest do kopru)
‘Madonna‘ ? liście zielone z szerokim biało-kremowym brzegiem, niektóre listki wybarwione w całości na kremowo
‘Monstrosa‘ ? oryginalna odmiana kolekcjonerska o staśmionych pędach, ciekawie wyglądających także w stanie bezlistnym (dekoracyjne pędy mogą być używane w bukieciarstwie). Po kwitnieniu nie zawiązuje owoców. Pokrój krzaczasty, nieregularny, dorasta do około 1-2 m wysokości, tempo wzrostu powolne
‘Pulverulenta‘ ? o liściach zielonych, intensywnie biało nakrapianych. Białe plamy często zajmują znaczną część blaszki liściowej
`Variegata` (syn. `Marginata`) – liście zielone, z biało-kremowym brzegiem

ODMIANY HODOWLANE (polecane na plantacje, charakteryzujące się obfitymi plonami dobrej jakości):

`Alleso`
`Sampo`
`Samyl`
`Samdal`
`Korsor`

Czytaj więcej...

Kompleksowe inwentaryzacje zieleni

Wykonujemy inwentaryzacje dendrologiczne na potrzeby firm, instytucji publicznych oraz osób prywatnych. Naszymi klientami są biura projektowe, pracownie architektoniczne, deweloperzy, jednostki samorządowe, inwestorzy prywatni.

Wykonujemy inwentaryzacje wraz z waloryzacją zieleni i gospodarką drzewostanem na potrzeby:

inwestycji budowlanych,
budowy i przebudowy dróg,
budowy i przebudowy linii kolejowych i tramwajowych,
budowy i modernizacji ścieżek rowerowych,
przebudowy oraz modernizacji obiektów wodnych, potoków, rzek, cieków wodnych, zbiorników, kanałów,
rewitalizacji istniejących terenów zielni (parki, zieleńce, etc.).

Nasze inwentaryzacje zieleni standardowo obejmują:

określenia taksonu (rodzaju, gatunku, kultywaru) inwentaryzowanych drzew i krzewów,
pomiaru cech biometrycznych (obwód pnia, mierzony na wysokości 130 cm nad powierzchnia gruntu; średnica korony; wysokość drzewa; powierzchnia zajmowana przez grupy krzewów),
określenie stanu zdrowotnego drzew i krzewów,
zestawienie wyników inwentaryzacji w formie tabelarycznej,
sporządzenie mapy z naniesionymi wynikami inwentaryzacji.

Oferujemy również:

opracowanie dokumentacji potrzebnej do uzyskania pozwolenia na wycinkę drzew i krzewów oraz projekty nasadzeń zastępczych,
typowanie drzew do wycinki (drzewa kolidujące z inwestycja, chore, uszkodzone lub zagrażające obiektom),
sporządzenie operatów pielęgnacyjnych, zawierających wytyczne w zakresie ochrony drzew na terenie budowy w trakcie inwestycji,
sporządzenie operatów pielęgnacyjnych, zawierających wytyczne dotyczące pielęgnacji istniejących nasadzeń (konieczność przeprowadzenia cięć sanitarnych, potrzeba stosowania środków ochrony roślin, terminy przeprowadzenia prac pielęgnacyjnych, etc.).
projekt nasadzeń zastępczych
ekspresowe inwentaryzacje zieleni

Czytaj więcej...

Jak zaplanować zakładanie ogrodu.

Zakładanie ogrodu powinno odbywać się wegług planu, aby uniknąć chaosu. Podstawą jest dobry projekt. Ważny jest nie tylko wygląd naszego ogrodu, ale także taki dobór roślin, aby mogły jak najlepiej rosnąć w warunkach, w których je sadzimy.

Artykuł pojawi sie wkrótce

Czytaj więcej...

Nowsze artykuły →

Czas na ogród

projektowanie ogrodów | architektura krajobrazu

Uncategorized

Oczar pośredni

Oczar omszony

Aktinidia smakowita

Jarząb Koehnego

Juka karolińska

Irga pozioma

Bez czarny

Kompleksowe inwentaryzacje zieleni

Jak zaplanować zakładanie ogrodu.

NEWGREEN.PL

BAZA WIEDZY

PORTFOLIO

OFERTA